Magazyn6w701

773

IZBY HANDLOWE BILATERALNE

wprost z urzędami. Wydatki swe pokrywają te zrzeszenia w całości lub większej części ze świadczeń sfer gospodarczych (wkładki członkowskie lub opłaty za pewne określone czynności) jednego lub obu krajów, korzystających z usług izby i przez to zainteresowanych w jej utrzymaniu. Obok tego na utrzymanie izb łożą w coraz większym stopniu rządy i publiczno-prawne organizacje gospodarcze, a to w formie bezpośrednich subwencyj lub pośrednio przez autoryzację do pobierania taks i opłat za czynności wykonywane przez izby w poru-czonym zakresie działania. Izby handlowe zagraniczne są wprawdzie pod względem prawnym dobrowolnemi prywatnemi zrzeszeniami, ale wykonywują często urzędowe lub pólurzędowe czynności z mandatu rządu lub publiczno-prawnych organizacyj, wskutek czego w wielu izbach zczasem zaciera się pierwotny charakter czysto prywatnych niezależnych zrzeszeń interesantów i izby te stają się instrumentami oficjalnej polityki ekspertowej kraju macierzystego. W zagranicznych izbach niektórych krajów wpływ czynnika państwowego stał się z biegiem czasu dominujący. Ścisłe rozróżnienie między unilateralnemi izbami zagranicznemi, a izbami bilateralnemi nie jest możliwe. Teoretycznie prace unilateralnych izb zagranicznych poświęcone są wyłącznie popieraniu interesów kraju macierzystego, podczas gdy w izbach bilateralnych aktywność powinna być równomiernie skierowaną na popieranie interesów obu krajów; w praktyce jednak unilateralne izby zagraniczne muszą w pewnym zakresie działać także w interesie kraju, w którym mają swą siedzibę, a w bilateralnych izbach przeważa często praca na rzecz jednego kraju. Niektóre izby zagraniczne mają mimo swego narodowego charakteru formę izby bilateralnej, zwłaszcza w krajach, w których ustawodawstwo nie pozwala na utworzenie jednostronnie narodowej izby handlowej.

2. Rozwój historyczny. Pierwsza zagraniczna izba handlowa powstała w roku 1865 w Szanghaju, jako międzynarodowe zrzeszenie interesantów, stojące pod silnym wpływem angielskim. W roku 1866 powstało analogiczne zrzeszenie w Jokohamie, w roku 1867 belgijska izba handlowa w Nowym Jorku, w 1870 roku, przy czyn-nem poparciu rządu, izba austrjacko-wę-gierska w Konstantynopolu, w r. 1872 izba brytyjska w Paryżu. W latach 80-ych powstał, przeważnie z inicjatywy rządowej, cały szereg zagranicznych izb handlowych, głównie francuskich, hiszpańskich i włoskich. Mimo, że część tych izb uległa już po pewnym czasie likwidacji, rozwój nie został powstrzymany i w roku 1914 ogólna ilość czynnych izb bilateralnych i narodowych przekroczyła 100. Właściwy rozkwit tych instytucyj przypada jednak na okres powojenny. Konieczność nawiązania przerwanych przez wojnę światową stosunków handlowych, intensywna prężność eksportowa z jednej, a głód towarowy z drugiej strony, sprzyjały powstawaniu i rozwojowi tych instytucyj. W miarę wzmagania się prądów autarkicznych i postępu związanej z niemi reglamentacji obrotu towarowego i pieniężnego, inicjatywa izb handlowych zagranicznych zwraca się coraz wyraźniej w kierunku złagodzenia ujemnych skutków reglamentacji, przyczem izby te obejmują różnorodne ważne czynności w tej dziedzinie. W toku tego rozwoju i w miarę zwiększania się utrudnień obrotu ilość bilateralnych i narodowych izb handlowych stale wzrasta, dochodzi w r. 1920 blisko do 200

1    przekracza z końcem 1936 r. 500, przyczem rozwój ten jeszcze nie jest zamknięty. Z ilości tej przypada na izby brytyjskie 65, włoskie 48 (z 12 prowincjonalnemi oddziałami), francuskie 36, niemieckie 34, U. S. A. 28 (z 9 komitetami prowincjonalnemi), japońskie około 30, belgijskie 22, czechosłowackie 14, holenderskie 11; liczba polsko-obcych izb zagranicą wynosi 24, z których jednak tylko część pracuje w pierwszym rzędzie dla interesów polskich. Skupienie izb zagranicznych i bilateralnych w poszczególnych ośrodkach handlu było z końcem 1936 r. następujące: Nowy Jork 29, Paryż 26, Warszawa 21, Berlin 20, Bruksela 17, Praga 13, Wiedeń 12. Ilość członków tych instytucyj wynosi od 12 do

2    000, ilość urzędników dochodzi do 22, wysokość budżetu rocznego od 8 000 do 250000 złotych. Najczęściej spotykanym typem jest izba, obejmująca 200 do 500 członków przy etacie 1 do 4 urzędników. Zagraniczne izby handlowe niektórych krajów są zjednoczone w zrzeszeniach, jak np. zrzeszenia zagranicznych izb francuskich i holenderskich; inne znowu, jak amerykańskie i angielskie izby zagraniczne, wchodzą w skład czołowych organizacyj publicznych izb handlowych kraju macierzystego; inne zaś, jak np. włoskie i niemieckie, odbywają

50

Encyklopedja nauk politycznych.