Magazyn62201

418 KOŚCIOŁY NIEKATOLICKIE I ZWIĄZKI RELIGIJNE W POLSCE

cała jednota korzysta z pełni wolności wedle art. 115 Konstytucji marcowej, jest niezależna od jakiejkolwiek zwierzchności obcokrajowej zarówno jako całość, jak odnośnie diecezyj, parafij i filjałów korzysta z osobowości prawnej. Do K. należą wszystkie osoby wyznania ewangelicko-luterskiego, zamieszkałe w Polsce, o ile wchodzą w skład jednej z parafij (filjałów) tego K. Kierownictwo duchowne K. sprawuje biskup, wybierany na czas życia i będący równocześnie prezesem synodu i prezesem konsy-storza; naczelną władzą uchwalającą wewnętrzne prawa kościelne i rozstrzygającą w sprawach ogólnych jest synod, złożony z delegatów duchownych i św'eckich z wyboru i z biskupiego powołania, którego stalą delegacją międzysynodalną jest wydział synodalny, złożony z 2 członków świeckich i 2 duchownych. Zwierzchnią władzą administracyjną i naczelnym organem wykonawczym synodu jest konsystorz, składający się z 8 radców (w tern biskup jako przewodniczący i świecki wiceprezes). W diecezji zwierzchnikiem duchownym jest sen jor wybrany z pośród proboszczów, jego zastępcą —konsenjor; sprawy administracyjne załatwia wydział senjoralny, a nadto istnieje zebranie senjoralne, złożone z wszystkich duchownych, nauczycieli religji i delegatów świeckich z wyboru. W parafj i zwierzchnikiem duchownym jest proboszcz z wyboru zebrania parafjalnego; zarząd paraf j i sprawuje rada kościelna złożona z duchownych i delegatów świeckich z wyboru, a nadto może być w większych gminach powołany komitet parafjalny. Biskup i wiceprezes konsystorza podlegają zatwierdzeniu Prezydenta R. P., na którego ręce składają przed objęciem urzędu przysięgę wierności państwu; te same atrybucje w stosunku do radców konsystorza ma minister W. R. i O. P.; o wyborze proboszczów, diakonów i adjunktów zawiadamia konsystorz właściwego wojewodę, celem upewnienia się, czy przeciw nim niema zastrzeżeń politycznej natury. Duchowni korzystają z tych wszystkich uprawnień, jakie przysługują duchownym innych prawnie uznanych wyznań oraz z przywileju przewidzianego art. XII Konkordatu ze Stolicą Apostolską odnośnie oskarżenia duchownych przed sądami karnemi. Bracchium saeculare jest zorganizowane na wzór art. IX Konkordatu. Dotacje roczne w budżecie państwowym na wydatki osobowe K. nie mogą być niższe od 240 000 zł, na wydatki rzeczowe od 57 000 zł.

3. Kościół Ewangelicko-Reformowany. Ko

ściół Ewangelicko Reformowany w Rzeczypospolitej opiera swój ustrój na zasadach synodalno-presbiterjalnych, z szerokim samorządem parafjalnym pod nadzorem państwa („przepisy o zarządzie spraw Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Królestwie Polskiem" z 20. II. 1849 r. Dz. p. t. 42, str. 239—247). Władzą K. jest synod, złożony z duchownych i świeckich delegatów parafij, którego uchwały podlegają zatwierdzeniu M. W. R. i O. P. Sprawy bieżące załatwia konsystorz, na którego czele stoi świecki prezes, a do którego należą: duchowny wiceprezes z tytułem superintendenta, dwóch członków świeckich, jeden duchowny i sekretarz świecki, wszyscy z wyboru synodu i podlegający zatwierdzeniu M. W. R. i O. P. W parafjach istnieją kolegja prezbiterów, z wyboru ze brań parafjalnych, z pastorem parafj i na czele. K. jako całość i poszczególne jego parafje korzystają z osobowości prawnej.

i. Wileński Kościół Ewangelicko-Reformowany. Wileński Kościół Ewangelicko-Reformowany (Jednota Wileńska) opiera swój usl rój na zasadac h czysto synodalnych z pozbawieniem parafij wszelkiego samorządu (Zwód zakonow §§ 984—986, tom XI); z osobowości prawnej korzysta K. tylko jako całość. Wszystkie organy kościelne podlegają synodowi, nie mającemu określonej zgóry liczby członków, a składającemu się z duchownych, świeckich członków konsystorza, delegatów parafij i kuratorów synodu (w liczbie 11 do 21). Uchwały synodu wykonywa i bieżące sprawy załatwia kolegjum synodu, noszące z mocy kanonu 3 synodu 1926 r., uznanego przez rząd (Monitor Polski Nr. 39 z 1927 r.), nazwę konsystorza. Składa się on z świeckiego prezydenta, duchownego wiceprezydenta (generalnego superintendenta) i po 3 członków duchownych i świeckich. Międzysyno-dalnem ciałem nadzorczem jest kolegjum kuratorów, będące równocześnie sądem konsystorskim II-giej instancji, a działającym podczas synodu jako t. zw. synedrjon. Pa-rafjalne rady presbiterjalne wykonywują tylko uchwały synodu w sprawach miejscowego zarządu paraf jalnego, a duchownych parafjalnych powołuje synod.

5. Ewangelicki Kościół Unijny w Polsce. Ewangelicki Kościół Unijny w Polsce