Magazyn62601

622

LUDNOŚĆ

Dość częste jest pytanie, dotyczące wy-wykształcenia (brak w Anglji, Austrji, Ho-landji, Niemczech, Szwajcarji); większość krajów poprzestaje przytem na stwierdzeniu umiejętności czytania i pisania, inne (Polska, Stany Zjednoczone, Kanada, Węgry, Związek Sowiecki) zapytują bardziej szczegółowo o poziom wykształcenia (rodzaj ukończonej szkoły, liczbę klas i t. p.).

Szereg spisów zawiera pytania dotyczące różnych kalectw i ułomności fizycznych, lub psychicznych; spis polski 1921 roku zawierał pytania, dotyczące głuchoniemoty, ślepoty na oba oczy, braku obu kończyn górnych, lub obu dolnych. Spis indyjski 1931 roku uwzględniał ślepotę, głuchoniemotę, choroby umysłowe i trąd, w niektórych prowincjach również słoniowatość (elephantiasis).

Spisy powojenne uwzględniały w szerokim zakresie zagadnienie sieroctwa; podczas I polskiego spisu ludności wszystkie sieroty i półsieroty były spisywane na specjalnym kwestjonarjuszu dodatkowym. Przy II spisie, zarówno pytania dotyczące sieroctwa jak i ułomności, zostały pominięte.

Ostatnie spisy ludności w wielu państwach zawierały specjalne pytania dotyczące czasu trwania małżeństwa, lub wieku w chwili jego zawarcia, oraz liczby dzieci (wszystkich urodzonych, albo tylko żyjących w chwili spisu, albo mieszkających razem z rodzicami). Sformułowanie tych pytań jest bardzo różnorodne. Czasami dotyczą one wszystkich osób w stanie małżeńskim, lub wdowim, lub rozwiedzionym, czasami tylko kobiet zamężnych. Najczęściej uwzględnia się tylko ostatnie małżeństwo, czasami również i poprzednie (zwłaszcza w stosunku do kobiet). Również i dzieci uwzględniane są rozmaicie: albo tylko dzieci z ostatniego małżeństwa, albo wszystkie dzieci urodzone przez daną kobietę. Zapytuje się też o wiek dzieci żyjących. Spisy polskie nie zawierały tego rodzaju pytań dotyczących t. zw. statystyki rodzin.

Poniższe zestawienie podaje przegląd sumaryczny najważniejszych cech demograficznych uwzględnianych przez ostatnie spisy w niektórych krajach:

Kraj

Rok spisu

Płeć

Wiek

Stan cy wil ny

Wyz nanie

Ję zyk

Na rodo wość

Oby- wa- tel- stwo

Miej sce uro dze nia

Czas po bytu

Wy kształ cenie

Sto su nek do gło- wy ro dzi ny

Ka lec twa

Czas trwa nia mał żeń stwa

Licz ba dzie ci

Za wód

Polaka . . .

1921

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

_

_

X

Polska . . .

1931

X

X

X

X

X

—

X

X

X

X

—

■ —

—

—

X

Anglja z Walją

1931

X

X

X

—

X^1)

—

X

X

—

X

—

—

—

—

X

Austrja . . .

1934

X

X

X

X

X

—

X

X

—

X

—

—

X

X

X

Bułgarja . . .

1926

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Czechosłowacja

1930

X

X

X

X

X

—

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Francja . . .

1931

X

X

X

—

—

—

X

X

X

X

—

X

X

X

X

Holandja . .

1930

X

X

X

X

—

X

X

X

—

X

—

X

X

X

X

Indje Brytyj-

skie ....

1931

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

—

—

X

Irlandja . . .

1926

X

X

X

X

X

—

—

X

—

X

-*)

—

X

X

X

Kanada . - -

1921

X

X

X

—

X

X

X

X

X

X

—

X

—

—

X

Niemcy . - ■

1933

X

X

X

X

X

—

X

X

—

X

—

—

X

X

X

Stany Zjedn. .

1930

X

X

X

—

X*)

—

X

X

X

X

—*)

X

X

—

X

Turcja . . -

1927

X

X

X

X

X

—

X

X

X

—

—

X

—

—

X

Węgry . . .

1920

X

X

X

X

X

—

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Włochy . . .

I93^6

X

X

X

—

—

—

X

X

X

X

X

—

X

X

X

Z. S. R. R. .

1926

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

i) — Tylko dla Walji. *) — Oba państwa zapytują o rok immigracji i naturalizacji. ^s) — Tylko dla urodzonych poza Stanami Zjednoczonemi.

Znak „ X “ oznacza | że dana cecha jest uwzględniona, znak „—" — że nie jest uwzględniona, znak — brak danych wobec niedostępności oryginalnego kwestjonarjusza.

tych stopni mieszańców; w Indjach pytanie dotyczące narodowości połączone jest z pytaniami dotyczącemi rasy, szczepu i kasty.

Kanada i Stany Zjednoczone pytają, zamiast narodowości, o rasę, lub „kolor“, wymagając szczegółowego rozróżniania rozmai