Magazyn65901

855

MALTHUS THOMAS ROBERT — MAŁOLETNI HANDLUJĄCY

średnio twierdzenie, że powiększeniu ilości pracy nie odpowiada proporcjonalny wzrost jej wytworów.

Obok zagadnień ludnościowych, M. zajmował się również rentą gruntową i poświęcił jej osobne studjum: „An Inąuiry into the Naturę and Progress of Rent“. Renta, według niego, przypada właścicielom ziemskim, ponieważ ilość ziemi jest ograniczona i stanowi monopol w rękach land-lordów. Powstanie renty tłumaczy M. z jednej strony naturalną zdolnością ziemi wyżywienia większej ilości ludzi, aniżeli ich potrzeba do jej uprawy, z drugiej zaś strony tendencją przyrostu ludności, która podnosi stale popyt na produkty rolne. Obok absolutnego dochodu z ziemi, odróżniał M. rentę różniczkową, będącą wynikiem niejednakowej urodzajności gruntów. W pracy tej M. dał już wyraźne sformułowanie prawa zmniejszających się przychodów w rolnictwie. Wreszcie, pozostawił M. doskonałe opracowanie całego systemu ekonomiki klasycznej, w którem poza powtórzeniem wielu myśli wspólnych wszystkim klasykom, daje cały szereg oryginalnych sformułowań pojęć i praw ekonomicznych. W szczególności zwalcza sprowadzenie kosztów produkcji do ilości pracy, opierając teorję cen na podaży i popycie, krytykuje teorję kryzysów Say’a i t. p. Występował też za umiarkowaną ochroną rolnictwa.

Ważniejsze prace: An Essay on the principle of population. 1798,1803,1806, 1807, 1817, 1826 (tł. poi. „Prawo ludności", wyd. pod red. A. Krzyżanowskiego, Warszawa 1925) — A Letter to Samuel Whit-bread, Esq., M. P., on his proposed Bill for the Amendment of the Poor Laws. 1807. — Observations on the Effects of the Corn Laws and of a Rise or Fali in the Price of Corn on the Agriculture and generał Wealth of the Country. 1814. — An Inąuiry into the Naturę and Progress of Rent and the principles by which it is regulated. 1815. — The Grounds of an Opinion on the Policy of Restricting the Importation of Foreign Corn. 1815. — Principles of politi-cal Economy. 1820. — The Measure of Va-lue. 1823. — Definitions in political Economy. 1827.

Literatura: Sonar J.: Malthus and his work. London 1885. — Cannan E.: History of the Theories of production and distri-bution. London 1893. — Comłe Ch.: La vie et les travaux de Malthus. Paris 1836. — Patiem S. JV.; Malthus and Ricardo. Philadelphia 1889.

Zdzisław Jeziorański.

Małoletni handlujący.

Normy prawa powszechnego uzależniają ważność czynności osoby fizycznej od jej zdolności prawnej, opartej na jej wieku. Zasadą powszechną jest, iż do ważności dokonanej czynności konieczne jest posiadanie odpowiedniego wieku, czyli że ważnie dokonać czynności może jedynie osoba pełnoletnia. Nieletni nie posiada wogóle zdolności prawnej do działania i czyny jego mogą być w pewnych okolicznościach unieważnione. O ile powyższa zasada jest słuszna w obrocie cywilnym, gdzie samodzielna działalność prawna małoletniego jest stosunkowo nikła, a prawo przekłada interesy nieletniego nad interesy osób trzecich, znajdujących się z nim w stosunkach, o tyle zastosowanie powyższej zasady nie będzie słuszne w ramach prawa handlowego. Normy powyższe powodowałyby zachwianie zasady bezpieczeństwa obrotu handlowego, gdyż możność ewentualnego unieważnienia dokonywanych przez małoletniego tranzakcyj handlowych — stworzyłaby stan niepewności i chwiej-ności prawnej. Celem uniknięcia zbytecznych komplikacyj, mogących powstać na po-wyższem tle, prawo handlowe wprowadziło normy szczególne, odmienne od przepisów prawa powszechnego.

Wobec tego, iż do chwili obecnej przepisy, regulujące zdolność prawną małoletniego, me zostały jeszcze zunifikowane, należy przedstawić przepisy ustaw dzielnicowych, omawiających powyższe zagadnienia.

i. W Polsce centralnej stanowiskiem małoletnich zajmuje się Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego, który przewiduje możność usamowolnienia małoletniego i upoważnienia go do czynności prawnych przez władzę rodzicielską lub opiekuńczą (art. 467 — 480 K. C. K. P.). Małoletni taki winien mieć kuratora, którym z prawa jest ojciec lub matka, w ich zaś braku kurator mianowany jest przez radę familijną. Zakres działania takiego małoletniego jest ograniczony jedynie do czynów prostego zarządu majątkiem; nie może on samodzielnie wyzbywać się nieruchomości; wypuszczanie ich w najem lub dzierżawę jest ograniczone terminem trzyletnim; nie może zaciągać pożyczki bez uchwały rady familijnej; nie może przedsiębrać ani bronić sprawy, tyczącej się własności dóbr nieruchomych i t. p.; nie może kwitować odbioru kapitałów bez asystencji swego kuratora, a wszelkie czynności