Magazyn6801

184

PAKT WSCHODNI — PALESTYNA

Janusz Pajewski.

tatu wzajemnej pomocy pomiędzy Francją a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad. Traktat ten, przystosowany do paktu Ligi Narodów, zapewnia! Francji i Rosji wzajemną pomoc na wypadek niesprowoko-wanej napaści ze strony jednego z państw europejskich. 16. V. 1935 podpisany został w Pradze traktat wzajemnej pomocy między Czechosłowacją a Związkiem Socjalistycznych Republik Rad, zawierający dokładnie te same warunki i zobowiązania, co traktat francusko rosyjski z tym wszakże dodatkiem, iż protokół podpisania stwierdzał, „że zobowiązania wzajemnej pomocy zaczną działać tylko w przypadku, gdy, po spełnieniu się warunków, przewidzianych w niniejszym traktacie, Francja udzieli pomocy stronie napadniętej". 25. V. doręczony został rządowi francuskiemu memorjal niemiecki, starający się wykazać sprzeczność między traktatem francusko-rosyjskim a układami w Locarno. Ze swej strony rząd francuski nie śpieszy! się z ratyfikacją traktatu z Rosją i, zamiast poddać go ratyfikacji prezydenta republiki, przedłoży! sprawę parlamentowi, co nie było wymagane przez konstytucję, a rzecz całą przedłużało. To też traktat został ratyfikowany dopiero w lutym 1936, a 7. III. tego roku Niemcy wypowiedziały pakt reński pod pozorem, że układ francusko-sowiecki zburzył lokarneń-ski system polityczny. Traktaty francusko-rosyjski i czesko-rosyjski nie wytrzymały próby życia, jak tego dowiodły wydarzenia z września 1938, zakończone odstąpieniem przez Czechy krajów sudeckich Niemcom.

Literatura: Sumy of International Affain 193S. Volume 1. London 1939.

Palestyna.

I. Geografja i stosunki gospodarcze. IX. HiStorja i sprawy polityczne.

I. Geografja i stosunki gospodarcze.

P., kraj mandatowy w Azji zachodniej o powierzchni 26 158 km², zarządzany przez W. Brytanję, graniczy z Syrją, Transjor-danją, Egiptem i m. Śródziemnem. Większą jego część wypełniają rozległe, wąwozami pocięte wapienne płaskowyża, opadające stromo ku zapadlisku Jordanu, stanowiącego największą depresję na kuli ziemskiej, której najniższą część wypełnia bezodpływowe jezioro zwane m. Martwem (lustro m. Martwego leży 394 m, dno zaś 793 m poniżej poziomu morza). Znaczniejszy obszar nizinny, pokryty żyznemi aluwjami występuje tylko nad wybrzeżem, niezwykle słabo rozczłonkowanem i dla żeglugi trudno dostępnem. Klimat P. ma charakter śródziemnomorski i odznacza się gorące-mi, suchemi latami (kwiecień—październik) i dżdżystemi, chłodnemi zimami. Średni opad roczny w najsilniej zraszanych obszarach sięga 650 mm, znaczna jednak część P. (szczególnie płd.-wschodnia) opadów otrzymuje bardzo mało. Ludność P., w 1937 licząca 1 350 000 osób, składa się w 70% z Arabów, w 30% z Żydów. Ci ostatni są prawie w całości elementem napływowym, przyczem 73% z nich zjawiło się w P. dopiero po 1920. Przebieg immigracji żydowskiej do P. w okresie 1920—1937 przedstawiał się następująco:

1920—    5514 1926—13081 1932— 9553

1921—    9149 1927— 2713 1933—30327

1922—    7844 1928—2178 1934—42359

1923—    7 421 1929—5249 1935—61854

1924— 12856 1930— 4944 1936—29727

1925— 33801    1931—4075 1937—12475

Udział immigrantów z Polski w tym okresie wynosił 47,5% (140 000). Językami urzę-dowemi w P. są angielski, arabski i hebrajski.

P., kraj pozbawiony lasów i wyjałowiony wielowiekową ekstensywną gospodarką rolną, dziś na znacznej przestrzeni jest zupeł-nem pustkowiem. Pod uprawę nadaje się tylko 46,5% powierzchni ogólnej, przyczem */« ziem wymaga irygacji, z czego w 1937 pod uprawami znajdowało się 57%. Z ogółu areału uprawnego 79% zajmują zboża i rośliny strączkowe (z czego na pszenicę i jęczmień wypada 72%, na durrę 17%); kultuiy owocowe (cytrusy, oliwki, migdały, daktyle, banany, figi, morele, winogrona, melony i in.) zajmują 17,2% areału uprawnego, warzywa 1,9%, rośliny paszowe 1,1%, tytoń 0,7%. Produkcja zbożowa w P. jest domeną Arabów, w rękach których w 1937 znajdowało się 83,7% areału wytwórczego. Ponieważ prowadzą oni gospodarkę ekstensywną o niezwykle małej wydajności, produkcja zbożowa nie wystarcza na potrzeby wewnętrzne kraju. W produkcji owoców, reprezentującej 36,3% ogólnej wartości pro-