Magazyn6B201

404

POLSKA

B. HISTORJA I SPRAWY POLITYCZNE.

I. Dzieje dawnej Rzeczypospolitej. i. Tradycja dziejowa Polski. 2. Polska a Europa. 3. Podział dziejów Polski na okresy. 4. Pre-historja Polski. 5. Geneza państwa i narodu. 6. Przyjęcie chrześcijaństwa. 7. Polska a Niemcy. 8. Sprawa wschodnia w dziejach Polski. 9. Bolesław Chrobry. 10. Próby utwierdzenia królestwa. 11. Krzywousty i jego testament. 12. Polska dzielnicowa. 13. Walki o tron krakowski. 14. Sprawa śląska. 15. Krzyżai y 16. Najazd tatarski, Ruś i Litwa. 17. Przełom XIII wieku. 18. Odrodzenie królestwa za Władysława Łokietka. 19. Kazimierz Wielki. 20. Spuścizna Piastów. 21. Idea jagiellońska 22. Program krewski. 23. Jadwiga i Jagiełło. 24. Jagiełło i Witold. 25. Grunwald i Horodło. 26. Na soborze w Konstancji. 27. Monarchja jagiellońska a cesarz Zygmunt luksemburski. 28. Kryzys unji. 29. Warneńczyk. 30. Odzyskanie Pomorza. 31. Polityka dynastyczna Kazimierza Jagiellończyka.

32.    Polityka wewnętrzna Kazimierza Jagiellończyka.

33.    Litwa a Moskwa. 34. Olbracht i Aleksander. 35. Kongres wiedeński i hołd pruski. 36. Zygmunt Stary a Bona Sforza. 37. Renesans i reformacja. 38. Przyłączenie Inflant. 39. Unja lubelska. 40. Spuścizna Jagiellonów. 41. Złota wolność. 42. Cztery lata bezkrólewia. 43. Batory. 44. Unja brzeska. 45. Rokosz Zebrzydowskiego. 46. Polska wobec „smuty" moskiewskiej. 47. Walka o Bałtyk. 48. Niebezpieczeństwo tureckie. 49. Wielkie plany Władysława IV. 50. Sprawa kozacka. 51 Potop. 52. Próby odbudowy. 53. Odsiecz Wiednia. 54. Rządy saskie. 55. Mrok i świt. 56. Konfederacja barska i pierwszy rozbiór. 57. Odrodzenie narodu i państwa. 58.Drugi i trzeci rozbiór. 59. Przyczyny upadku Polski. 60. Spuścizna Polski przedrozbiorowej. II. Epoka porozbiorowa. 1. Uwagi wstępne. 2. Polska po trzecim rozbiorze. 3. Legjony. 4. Lata 1801— 1806. Księstwo Warszawskie. 5. Królestwo Polskie. 6. Wolne Miasto Kraków. 7. Ziemie polskie pod zaborami. 8. Powstanie listopadowe. 9. Królestwo w okresie popowstaniowym. 10. Wielka emigracja.

11.    Ziemie polskie w dobie popowstaniowej.

12.    Wiosna ludów na ziemiach Polski. 13. Polska w latach 1849—1863. 14. Powstanie styczniowe.

15.    Polska w końcu XIX i na początku XX stulecia.

16.    Polskie organizacje niepodległościowe przed wojną światową. III. Historja czasów najnowszych. 1. Polska w chwili wybuchu wojny. 2. Akcja Józefa Piłsudskiego. 3. Próby budowania państwowości polskiej w kraju. 4. Sprawa polska na terenie międzynarodowym. 5. Polacy w Rosji. 6. Walka o władzę. 7. Konferencja pokojowa. 8. Wojna polsko-rosyjska. 9. Konstytucja marcowa. 10. Plebiscyty i ustalanie granic. 11. Rozwój stosunków wewnętrznych do przewrotu majowego. 12. Geneza przewrotu majowego. 13. Przewrót majowy. 14. Rozwój stosunków wewnętrznych po przewrocie majowym. 15. Zmiana konstytucji. 16. Polityka zagraniczna.

I. Dzieje dawnej Rzeczypospolitej.

1. Tradycja dziejowa Polski. Mało jest państw i narodów, dla których tradycja dziejowa miałaby znaczenie tak doniosłe jak dla Polski. Wobec zbliżającego się tysiąclecia Polski rzuca się w oczy zwłaszcza dawność tej tradycji. Może jednak niemniej ważną jest jej ciągłość. Polska doświadczała co-prawda w toku swej historji wielkiej zmienności losów i otwarte jej granice zachodnie i wschodnie ulegały znacznym przesunięciom ; mimo to jednak nawet dwukrotne rozbicie jedności państwowej, za drugim razem połączone z utratą jego niepodległości przez przeszło sto lat, nie przerwało ciągłości tradycji państwowej. Mimo też przesuwania się tery tor jum narodowego i zasięgu kulturalnego daleko ku wschodowi, odwieczne siedziby narodu, skupiającego się w ciągu tylu wieków około Gniezna, Krakowa i Warszawy, pozostały jego naturalnym ośrodkiem. Niepożyta moc tradycji historycznej Polski tłumaczy się wreszcie i tern, że od początku dzieje jej obfitowały w karty niezwykle piękne i opromienione taką chwałą, że ich wspomnienie stawało się trwałą ostoją świadomości narodowej, pokrzepieniem serc w okresach upadku i źródłem dokonywanego raz po raz odrodzenia.

Stąd nie dziw, że myśl polska w osobach jej najznakomitszych przedstawicieli, nie-tylko zawodowych historyków, ale również filozofów i poetów, mężów stanu i publicystów, stale zwracała się i zwraca ku odległej nawet przeszłości, czerpiąc z niej natchnienia i wskazania, szukając w niej niewzruszonych podstaw dla zrozumienia Polski współczesnej i dla wytknięcia dróg Polski przyszłej. Uderzającem jest jednak, że ten polski historyzm ciągłe po dziś dzień przechodzi wahania między optymizmem a pesymizmem w poglądach na przeszłość i w wartościowaniu spuścizny dziejowej. Od jej wpływu żaden Polak uwolnić się nie może, ale skłonny jest przerzucać się od jej bezkrytycznego kultu do poniżania jej przez przeciwstawienie wartościom nowoczesnym. Tern większa jest potrzeba wniknięcia w istotę ducha dziejów Polski.

2. Polska a Europa. Ujęcie ducha dziejów ojczystych pozostanie narażone na jednostronność i subjektywizm, póki się je będzie rozpatrywało w oderwaniu. Koniecznem jest nietylko tło porównawcze, ale organiczne powiązanie tych dziejów z większą całością historji, jeśli nie powszechnej, to przynajmniej grupy państw i narodów, do których Polska należy od początków swego bytu. Nie jest to bowiem wcale frazesem, jeśli się jej przypisuje misję dziejową albo, wyrażając się skromniej, specjalną rolę i zadania do spełnienia we współżyciu z innymi członkami