NDIGCZAS0034762531

Spór o Jaworzynę a Park Narodowy Tatrzański. 17

nadewszystko zaś nie wyszliśmy z niej z przegraną moralną i ideową.

A więc przedewszystkiem uzyskaliśmy w decyzji Rady Ligi Narodów i Konferencji Ambasadorów pewne terytorjum, odcięte poprzednio „linją Ambasadorów" z dnia 28 lipca 1920 r., t. j. pola, stanowiące własność polskiej gminy Jurgów. I jakkolwiek teren to niewielki, kilkaset zaledwie morgów wynoszący, to jednak pamiętać należy, że uzyskaliśmy go bez żadnej z naszej strony terytorjalnej rekompenzaty. Jeżeli zaś wspomnimy, że za każdy niemal mórg terenu, uzyskanego n. p. na Orawie, musieliśmy płacić odpowiednią rekompenzatą, to zysk na Spiszu stanie przed nami we właściwym świetle, jako poważna zdobycz.

Ażeby jednak zrozumieć całkowicie, na czem polega znaczenie naszych zdobyczy gospodarczych i turystycznych, przedewszystkiem zaś ideowych w dzisiejszej fazie sprawy Jaworzyny, należy przypomnieć raz jeszcze, jak to już podkreślałem, że spór o Jaworzynę popularność swą zawdzięcza Tatrom.

Góry te z ich cudowną, jedyną w swym rodzaju w Środkowej Europie przyrodą o typie alpejskim, przywiązywały i przykuwają do siebie najlepsze po jednej i po drugiej stronie jednostki. Jak niegdyś w sporze o Morskie Oko, tak maleńkie w porównaniu z terytorjum górskiem Jaworzyny, tak w sporze o Jaworzynę, inteligencja, kwiat narodu, przez swe przywiązanie ideowe i uczuciowe do Tatr, skupiła wokół siebie w walce o skrawek tych gór całe społeczeństwo. Publikacje, sprawie Jaworzyny i Spiszą poświęcone *), rozliczne artykuły w dziesiątkach najpoważniejszych pism polskich, setki konferencji, wieców i odczytów, propaganda wszelkiego rodzaju, — wszystkie te wysiłki o zdobycie Jaworzyny prowadzone były i podsycane przez najtęższych ludzi nauki, polityki, sztuki i życia społecznego. Nazwiska członków komisji Jaworzyńskiej delegowanych z polskiej strony dla polubownego załatwienia sprawy w okresie bezpośrednich rokowań 1922 r. pos. S. Grabskiego i S. Osieckiego, prof. H. Arctowskiego, E. Romera i W. Semkowicza, nazwiska najczynniejszych z tych, którzy działali, pisali i pracowali dla sprawy, jak J. Bednarski, A. Chybiński, J. Czerwiński, J. Diehl, <K. Dobrowolski, F. Gwiżdż, A. Jakubski, R. Kordys, M. Kozłowski, Machay’owie, K. Nitsch, M. Orłowicz, J. G. Pawlikowski, K. Prauss, S. Sokołowski, K. Sosnowski, K. Stecki, S. Stroński, W. Szafer, W. Szajnocha, S. Szkocki, M. Za-

h Jak n. p. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego z r. 1919—1920. specjalne numery „Tygodnika Ilustrowanego", „Ziemi", „Myśli Narodowej", broszury Narodowego Komitetu Obrony Spiszą i Orawy, Towarzystwa Kresów Południowych, Tow. Krajoznawczego i szereg innych.

Wierchy. R. III.    ²