NDIGCZAS0034762555

Spór o Jaworzynę a Park Narodowy Tatrzański. 39

rozpoczęta i mająca oparcie w duchu czasu, ma widoki jej przeprowadzenia. W nadzieji tej realizacji utrzymuje coraz liczniejszych pracowników na polu tatrzańskiego Parku Narodowego przekonanie, że metody, których się oni w dziele swym trzymają, są, jakkolwiek służą one celom ideowym, nawskróś rzeczowe. Przyświecają im tu wielkie wzory amerykańskie, najlepszym będące dowodem, jak urzeczywistniać można idee, zdawałoby się fantastyczne. Nikt też już dzisiaj, po przebytych wstępnych etapach drogi, wiodącej ku tym celom, nie może im zarzucić, że nie liczą się ściśle z realnym stanem rzeczy i w gonitwie za urojeniem bujają po obłokach nierzeczywistości, jako owe „romantyczne dziady", których mało piękną nazwą chrzczono do niedawna w pewnych sferach obóz t. zw. „ochraniarzy”.

Śmiało też, krocząc tą spokojną i trzeźwą naszą drogą, możemy wskazać na wielki pożytek, jaki Park Narodowy przyniesie kulturze europejskiej i naszego narodu, oraz Tatrom.

Na pierwszy plan wysuwają się tu korzyści dla nauki. Nauka polska ma w Tatrach jedyny teren dla badań przyrodniczych i etnograficznych wysokogórskich i to obszar bezcenny, gdyż góry te są mimo maleńkiego ich obszaru rozwinięte wspaniale we wszystkich ich alpejskiego typu właściwościach. Niezmiernie interesującą jest przedewszystkiem ich budowa geologiczna, która od dziesiątków lat czyniła Tatry przedmiotem zainteresowania geologji europejskiej i ośrodkiem największego poza Alpami napięcia dyskusji o sposób powstania gór, szczególnie od czasów międzynarodowego kongresu geologicznego w r. 1903. Na obszarze Tatr rodziły się i dojrzewały wielkiego znaczenia teorje górotwórcze, a geologja polska miała i ma w tych górach jedyny na ziemiach polskich objekt prac i szkoły tektonicznej wysokogórskiej, zaś petrografja jedyne w swoim rodzaju do badania skały krystaliczne. Również doniosłą jest rola Tatr dla nauk botanicznych. Na obszarze Tatr Polskich wre od lat szeregu praca nad geo-grafją roślin i mapami geobotanicznemi, oraz sposobem życia lasów górskich, a dla jednych i drugich badań szata roślinna tatrzańska jest jedyną w Polsce i nieocenioną podstawą. Dalej zoologja i łowiectwo znajdują w Tatrach wyłączny przedmiot badań nad zwierzyną wysokogórską na całym obszarze Europy Środkowej. Wreszcie dla badań etnograficznych, szczególnie w najciekawszym ich w górach przejawie : pasterstwie halnem, Tatry są jedynym w swoim rodzaju terenem. Bezcenne zbiory Muzeum Chałubińskiego w Zakopanem są tak w przyrodniczym jak w etnograficznym dziale najlepszym dowodem, jak niezmierne skarby dla nauki polskiej zawierają w sobie Tatry.