NDIGCZAS0034762577

Kronika 259

Kronika 259

badania nad zawartością pyłu w powietrzu, zarówno w Zakopanem, jak i w okolicznych górach. Wyniki tych spostrzeżeń są nader interesujące.

Publikacja tymcz.: E. Słenz. Badania promieniowania słonecznego w Zakopanem. Głos Zakop. 2, 1924.    E. S.

Wyprawa Instytutu Geofizycznego Uniw. J. K. w Karpaty Wschodnie, z inicjatywy prof. H. Arctowskiego została zorganizowana w lecie 1924 r. dla zbadania tamtejszych warunków słonecznych. Wyprawa prowadziła spostrzeżenia w paśmie Czarnohory (Howerla i szczyt Pożyżewskiej), głównie jednak pracowała na połoninie Pożyżewskiej (1406 m.). W zakres prac wyprawy wchodziły: pomiary energji słonecznej zapomocą metod precyzyjnych, pomiary zawartości pyłu w powietrzu, spostrzeżenia optyczne w atmosferze górskiej i t. p. Wyprawa uruchomiła nieczynną od 1916 r. stację meteorologiczną na połoninie Pożyżewskiej, należącą do tamtejszej stacji Bot.-Rolniczej, a mającą prowadzić spostrzeżenia w okresie wegetacyjnym.

Literatura: E. Słenz i H. Orkisz. Wyniki wyprawy pyrheliometrycznej w Karpaty Wschodnie w lecie 1924 r. „Kosmos", 1925 (przyg. do druku).    E. S.

Badania botaniczne prowadzone w górach w latach 1923 i 24. P. Jadwiga Wołoszyńska prowadziła badania nad rozmieszczeniem glonów osiadłych oraz nad wpływem glonów jeziornych, na tworzenie się osadów słodkowodnych w Morskiem Oku, w Tatrach. Badania te łączą się z podo-bnemi studjami prowadzonemi uprzednio przez p. Wołoszyńską na Jeziorze Wigier-skiem i przynoszą ze sobą pewien porównawczy obraz różnic w rozmieszczeniu glonów osiadłych oraz w rozwoju i składzie planktonu w głębokich jeziorach nizinnych i górskich. Florę glonów Morskiego Oka cechuje w odróżnieniu od jeziora Wigierskiego słaby rozwój glonów poroślowych, wywołany brakiem oczeretów i łąk podwodnych oraz bardzo słabem rozwinięciem ławic przybrzeżnych, następnie ubóstwo pelagicznych osadów w okrzemki pelagiczne, stojące w związku z nikłą produkcją planktonu, wreszcie stosunkowo bujny rozwój wstężnic wywołany brakiem węglanu wapniowego. Produkcja osadów organicznych w Morskiem Oku jest tylko nieznacznym ułamkiem produkcji osadów nieorganicznych w których skład wchodzi przedewszystkiem ,piasek kwarcowy. Organiczne osady, złożone

przedewszystkiem z resztek tkanek roślinnych powstają w strefie przybrzeżnej i w cichszych zatokach, zwłaszcza od strony Czarnego Stawu, Żabich szczytów i moreny czołowej. Tutaj też rozwija się najbogatszy zespół glonów osiadłych. W czasie silniejszego falowania jeziora cząstki organiczne wraz z glonami opadają w miejsca głębsze;

| typowy osad organiczny da się jeszcze i stwierdzić poniżej 40 m. głębokości. Strefa ' glonów zielonych, do których należą prze-: ważnie wstężnice, sięga niżej niż w Wigrach, j a mianowicie do około 20 m. głęb. Zapewne wpływa na to większa przezroczystość wody oraz większa ilość tlenu przynoszonego I przez bystre potoki. Strefa okrzemek sięga niżej niż glonów zielonych. W wielkich głę-! bokościach ujawnia się redukcja form I osiadłych a uwydatnia rola organizmów ' planktonowych w tworzeniu osadów pela-| gicznych. Morskie Oko znajduje się obecnie I w 111 fazie swego rozwoju od czasu ustąpienia lodowców. Pierwszą fazą była kamie-| nista pustynia na jego brzegach, druga ; rozpoczęła się wraz z wkroczeniem | roślinności niższej, trzecią wreszcie zapo-j czątkowało zalesienie zboczy, co dopiero ¹ umożliwiło znaczniejsze tworzenie się osadów | organicznych, a kiedyś umożliwi rozwój | wyższej roślinności wodnej, więc łąk pod-' wodnych i oczeretów i sprowadzi za sobą ^! czwartą fazę Morskiego Oka.

Grono botaników złożone z prof. Szafera, pp. Kozłowskiej, i Czeczottowej oraz pp. Pawłowskiego, Kulczyńskiego, Steckiego Sokołowskiego, Motyki i Szafrana prowadziło badania nad zespołami roślinnemi w Tatrach. Badania te rozpoczęte w r. 1922 w doi. Chochołowskiej objęły w r. 1923 doi. Kościeliską, w roku 1924 dalszy kompleks Tatr zachodnich po doi. Białego i Kondra-tową. Do listy zespołów wyróżnionych już uprzednio w doi. Chochołowskiej przybyło kilka nowych, częściowo endemicznych Tatrom, t. j. takich, których brak w Alpach. Szczególnie interesującemu okazały się szczątkowe zespoły roślin granitowych na wapiennym szczycie Ciemniaka, które zdra-j dziły swą obecnością ostatnie, kryjące się w podglebiu ślady czapki granitowej pokry-| wającej niegdyś szczyt Ciemniaka, a obecnie j zniszczonej siłą erozji. Obok studjów nad zespołami prowadzono także obserwacje porównawcze klimatu stanowiskowego przy użyciu termometrów maksymalnych i minimalnych oraz psychrometru Assmanna. Nakreślono także mapę zespołów roślinnych na zbadanym terenie.

17*