page0063

VIII. ASYRJA I JEJ MIESZKAŃCY

Najpoważniejszym rywalem starej Babilonji, później jej wrogiem a nawet i katem, była jej uczennica, siostrzana Asyrja.

Asyryjczycy nie wytworzyli własnej kultury, ale tylko przejęli całą cywilizację z Babilonji, przyswoili ją sobie i powiedli na wyżyny, na jakich wśród swych pierwotnych twórców nigdy nie stanęła. W tem ich zasługa i prawo do historji.

ASYRJĄ (Aśśur; — zoh. mapę na końcu), w ścisłem znaczeniu tego słowa, nazywano w czasach historycznych jedynie krainę, leżącą po obu brzegach górnego Tygru, gdy tenże, spuszczając się z gór armeńskich, przyjmuje z lewego brzegu dwa dopływy, znane pod nazwą górnego i dolnego Zab. Tam to nad Tygrem (z asyryjska Diklat) leżały najstarsze miasta asyryjskie, jak: Aśśur (dziś Kal'at Serkat), pierwsza stolica państwa (rycina 127 przedstawia pagórek ruin z Aśśur); dalej Kai hu (Kalah [Gen 10, 11], dziś Nimrud), założona przez Salmanassara I, a przez wiele wieków (aż do Sar-gona II) stolica państwa; wreszcie Ninua (ryc. 130), zdobyta przez Asyryj-czyków ostatnia ich stolica, zwykle ale błędnie zwana Niniwą (dziś Kujungik i Nebi Junus), jedno z najstarszych miast w tej okolicy, bo znane już za czasów Gudei (około r. 2600) pod nazwą Hannah, t. j. miasto bogini Hanna (Ganna), późniejszej Iśtar z Niniwy. Inne miasta asyryjskie (zob. mapę), jak: A r b a i 1 u (Arbela, dziś Erbil) i Dur Sarrukin (Horsabad) leżały już u stóp gór Zagros, które od północnego wschodu odgraniczają równiny Mezopotamji od Persji. Podczas gdy kraina Sine ar-Babilonja jest płaską i urodzajną niziną, to Mezopotamja jest krainą pagórkowatą (do 500 m wys.), Asyrja zaś we wschodniej części nawet górzystą. Nie brak w niej kamienia, nawet bazaltu. Pod względem urodzajności nie może się równać ze Sine arem, atoli posiada w Zagrosie zapasy drzewa, których brak w Sine ar. W przeciwieństwie do Babilonji, posiada Asyrja klimat łagodny. W czasach późniejszych cała Mezopotamja północna (górna) nosiła nazwę Asyrji, a Mezopotamja dolna imię Babilonji.

http://rcin.org.pl