page0065

IX. DZIEJE ASYRJI (2500—607 PRZED CHR.)

Niezmiernie pouczające, zwłaszcza dla historjozofa, dzieje państwa asyryjskiego podzielić można na dwa okresy: 1) państwo staroasyryjskie (2300—1350) i 2) państwo nowoasyryjskie (1350—607). W każdym okresie po czasach rozkwitu następuje zastój, a nawet częściowy upadek.

Za praszczura wszystkich władców Asyrji uchodzi Ellibani (syn Ada-si’go). Zresztą początki Asyrji i późniejszy rozwój Asyryjczyków giną w po-mroce dziejów i dopiero w połowie trzeciego tysiąclecia nabierają cech historycznych.

Zdaje się dość prawdopodobnem, że śumeryjscy władcy Sine aru w początkach III tysiąclecia przed Chr. założyli w Asyrji pierwszą marchję graniczną, aby ich broniła przed najazdem barbarzyńców z północy. Pierwsi Semici zjawiają się tu dopiero za czasów Sargona I (około r. 2750), ale ulegają panowaniu królów Sine'aru. Tak np. jeszcze około r. 2400 (za rządów króla Pursina z Ur), zawiaduje Asyrją babiloński namiestnik imieniem Zariku.

A) Państwo staroasyryjskie (2300—1350 przed Chr.)

1. PIERWSI znani WŁADCY (2225—1411) Asyryjczyków (taki np. II u-s u m a I, około r. 2050), noszą prawie wyłącznie tytuł kapłanów (p a t e s i lub sangu) bożka Aśśur, podobnie jak rządcy w starem Sinear. Za czasów Hammurapi ego patesi asyryjscy zależeli politycznie od Babilonji; później, zdaje się, wyswobodzili się całkowicie. Kulturalnie jednak na długi czas jeszcze zostali uczniami Babilonji, a nawet Hetytów, których najazd na Babi-lonję (r. 1926) umożliwił im większą swobodę ruchów.

SAMSIADAD I — jest pierwszym władcą, nieco więcej historycznie znanym (około r. 1880). On to na swojej kamiennej tablicy chlubi się, że go „Anu i Ellil ponad innych królów do wielkich rzeczy powołali... wtedy to — mówi — odebrałem w mojem mieście Aśśur daninę od królów z Tukris i od króla górnego kraju. Wielkie me imię i moje stele umieściłem

http://rcin.org.pl