113
w krajach południowych (oprócz Włoch także w Hiszpanii), trucizna w Anglii i w Ameryce i t. d.
Widocznem jest, że na wybór narzędzi wpływa położenie geograficzno, klimat i zależny od nich tryb życia. Więcej się topią mieszkańcy południa i nadbrzeżni, więcój wieszają północni i osiedl; w głębi ładu. Podług obserwacyj Wagnera *) rolnicy i w ogóle mieszkańcy wsi przekładają nad inne narzędzia stryk, mieszkańcy miast używają narzędzi różnych, podług zwyczajów krajowych i trybu życia; w Paryżu naprzykład najwięcej się topią, w Frankfurcie strzelają do siebie, w Wiedniu i Nowym Yorku trują. Osoby wyższych klas towarzyskich używają rzadziej stryczka, częściej broni palnej (głównie wojskowi) lub trucizny. W klasie służących, po miastach, zdaje się przeważać utopienie. Zależy to zapewne od tego, że w tej klasie najwięcej kobiet, które daleko rzadziej niż mężczyźni używają stryczka lub broni palnej. Podług obliczeń Legoyt 2), z ośmiu krajów Europy i Aa eryki na 1000 samobójców wiesza się 521, samobójczyń zaś tylko 395, topi się tam tylko 150 tu 346, zabija wystrzałem 134 a tu 8, nożem i t. p. narzędziami 89 a 69, truje 48 mężczyzn i 117 kobiet. Przy-tem jest charakterystycznera. że różnice te najmocniej występują w młodocianym wieku. Tak podług obliczeń Wagnera, pomiędzy rnałoletniemi samobójcami do 15 roku życia, powiesiło się 861 z 1000 chłopców a 714 z 1000 dziewcząt utopiło. Z postępem wieku, płeć męzka używa rozmaitych sposobów, t. j. innych niż stryczek, naprzykład w' kwiecie wieku—broni palnej, żelaza i t. d., kobiety zaś coraz więcej unikają wody; w podeszłym zaś, obie płci udają się najwięcej do stryczka. Za prawdopodobne toż przyjąć można, że wybór narzędzia nie pozostaje bez związku z pobudkami samobójstwa. Zauważano przynajmniej, że niezwykłym sposobem samobójstwa towarzyszyły zawsze nadzwyczajne motywa 3). Te ostatnie są w bliższych nam
*) L, e. sir. 2G2.
2) La France etc. t. tf, sitr. 567.
3) W ciągu lat 10, z których są wykazy statystyczne samobójców
w Królestwie Polskiem (r. 1365;—74) zaznaczono jeden wypadek upieczenia żywcem (r. 1867) i jeden spalenia (r. 1874), w którym 4 osoby zginęły (włościanin z żoną i dwojgiem dzieci odebrał sobie życie przez podpalenie stodoły. W jednem z dawniejszych lat zdarzył się wypadek sali u czyń ski. a