page0136

134 PLATON.

bóg egipski, według wiary ludowej, ma towarzyszkę a z nią jednego syna, która to trójca stanowi dla siebie całość wykończoną, sobie wystarczającą. Dla kapłanów każdy bóg jest w sobie dwoisty, męski i żeński, a za pomocą tćj swojći hermafrodytowćj natury, rodzi syna, który jednak w gruncie jest z ojcem i matką jedną boskością. Na około takiego troistego boga zwykle roztacza się cykl większej liczby innych bogów, będących jego emanacyami. Wszystkich tych rzeczy brakuje zupełnie, jak później przekonamy się, w systemie Platona; brakuje przedewszystkiem emanacyi, która jest czysto egipskim wyrobem. Nareszcie dusze ludzkie, najprzód królów, potem reszty rodowitych Egipcyan, są także emanacyami bóstwa *) , a jeżeli po śmierci mogą czasem przybierać widzialne kształty gołębi, węży, krokodylów, kwiatów lotu-sowych, nie masz przecież żadnego związku pomiędzy tą wiarą a metem psychozą Pitagorejczyków lub Platona, bo ta jest karą za grzechy, tamte przemiany zależą wyłącznie od dobrej woli dusz błogosławionych ²).

Krótkie te uwagi może wystarczą do pokazania całćj bezpodstawności przypuszczeń, jakoby Platon mógł wynieść z ojczyzny Faraonów głębsze metafizyczne lub teologiczne pojęcia. Powiem więcćj! Zdaje się, że nawet tam nie nasłuchał się żadnych ciekawszych gadek mitologicznych, skoro w pismach swoich, obfitujących w mitologiczne wspomnienia, tylko dwie przytacza, ową podana już o boskim Theucie, wynalazcy cywilizacyi, 1 drugą o Atlantydzie, niegdyś przed wiekami, zatopionej przez bogów. Ale druga została najprawdopodobniej przez niego samego zmyśloną, bo ani cechy nie ma egipskiej ani żaden ślad jej nie zachował się w pomnikach. Otóż zjawisko niezwykłe, że miłośnik zapalony mitologii, po dłuższym w Egipcie pobycie, tylko jeden z tamtejszych mitów przywodzi, nie mający zresztą żadnego związku z dziejami bogów, tłumaczy się albo tern, że żadnych innych nie usłyszał, albo też

de {Orient p. 27 et 278), E. de Rouge (Miianges d'archeologie p. 71), Le Page Reno uf jReligion of ancient Egypt, London 1S80 p. 215 sq.).

‘) Amćlineau p. 307 sq.

^Tj Uczony Le Page Renouf fReligion of ancien Egypt p. 181) przeczy, żeby metempsychoza grecka pochodziła z Egiptu ; uważa za wyrób myśli greckićj. Przeczy także, żeby Egipt wywierał jakikolwiek wpływ na klasyczni} filozofię grecka (p. 246).

http://rcin.org.pl