page0137

PRZEZWISKA

Dawne przezwiska istnieją dziś spetryfikowane w nazwiskach. Zbiór nazwisk, głównie odapelatywnych, możemy również traktować jako specjalny tekst przynoszący nam wiedzę z poziomu języka potocznego. Ten sam sposób „przezywania" istnieje stale dzięki uniwersalnym cechom psychiki ludzkiej, jej właściwościom kreatywnym i skłonnościom do znaczącej indywidualizacji. Można z dużym prawdopodobieństwem sporządzić wykaz takich samych przezwisk nadawanych od czasów wspólnoty prasłowiańskiej do współczesności, można również z przezwisk wydobyć zapomniane słowa, nie używane dziś struktury słowotwórcze i — co jest niezwykle ważne — zyskać wiedzę o leksyce języka mówionego dawnych czasów.

BIBLIOGRAFIA (WYBÓR)

Bartmiński J., 1993, Styl potoczny, (w:) Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, 115-134.

Biolik M., 1983, Przezwiska i przydomki ludności wiejskiej (na przykładzie wsi Andrzejki w woj. łomżyńskim), Onomastica 28, 165-180

Cieślikowa A., 1990, Staropolskie odapelatywne nazwy osobowe. Proces onimizacji, Wrocław.

Cieślikowa A., 1992, Rodzaje ekspresji w tworzeniu nazw osobowych, Polonica 15, 111-119.

Cieślikowa A., 1994, Tendencje słowotwórcze w języku mówionym w okresie średniowiecza, (w:) Studia historyczno językowe I, red. Z. Krążyriska, M. Kucała, Kraków, 15-21.

Cieślikowa A., (w druku), Miejsce przezwiska w systemie antroponimicznym (historia a współczesność).

Długosz K., 1983, Proszę pana, bo on się przezywa, czyli o przezwiskach uczniów szkół podstawowych, Poradnik Językowy 1, 25-37.

Gala S., 1975, Z zagadnień klasyfikacji antroponimów (na przykładzie przezwisk nauczycieli), Rozprawy Komisji Językowej LTN 21, 43-55.

Gala S., 1979, Słowotwórstwo nazwisk i przezwisk ludności byłego powiatu piotrkowskiego, (w:) Studia Językoznawcze. Streszczenia prac doktorskich 4, Wrocław, 43-87.

Gala S., 1983, Kategorie semantyczne a odmiany stylistyczne w antroponimii, Onomastica 28, 105-131.

Gołębiowska T., 1971, Antroponimia Orawy, Kraków.

Grab i as S., 1993, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka — socjolekty, (w:) Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, 223-241.

Handke K., 1995, Polski język familijny, Warszawa.

Jurkowski M., 1986, Jak Jan III Sobieski w listach żonę swoją nazywał, Prace Filologiczne 33, 413-420.

Kaleta Z., 1991, Ewolucja nazwisk słowiańskich. Studium teoretyczno-porownawcze, Kraków.

133