page0139

TYP SIÓDMY.

ROBAKI (V E R M E S).

Ciało przeważnie wydłużone, dwu-bocznie symetryczne, bez szkieletu wewnętrznego; nieobrączkowane albo też złożone z jednakowych obrączek bez podziału na części ciała; bez przysadek członkowanych; pod skórą silnie rozwinięta warstwa podłużnych i pierścienio-watych mięśni, które zrastają się z nią w tak zwany worek skórnomięsny.

Jedne mają jamę ciała, u innych wszystkie narządy mieszczą się wprost w jego miąższu; narządy krążenia posiadają tylko wyższe robaki, jak również i skrzela, większość oddycha wprost skórą. Narządy wydzielania znajdują się u wszystkich: po parze w każdej obrączce u robaków pierścieniowatych, albo też w postaci tylko 2 kanałów u mających ciało niepodzielone na obrączki. System nerwowy jednych taki, jak u człon-konogów; u innych składa się tylko ze zwoju mózgowego i rozchodzących się zeń nerwów. Z narządów zmysłów niektóre robaki mają oczy, pęcherzyki słuchowe oraz brodawki lub macki dotykowe.

Z bardzo małemi wyjątkami robaki są jajorodne; oprócz tego spotyka się u nich rozmnażanie się pączkowaniem i dzieleniem. Rozwój często z przeobrażeniami. Żyją w wodzie lub w wilgotnej ziemi; pokarm biorą przeważnie zwierzęcy; dużo pasorzytów. 5500 gatunków żyjących; 3 główne gromady: i) Pierścienice (Annelides), 2) Obleń-ce (Nemathelminthes) i 3) Płazińce (Plathelminthes).

I. GROMADA.

Pierścienice (Annelides).

Ciało wałkowate lub płaske, złożone z jednakowych obrączek; tylko głowowe różnią się czasami od reszty; narządy ruchu jako nóżki niestawowate, szczecinki lub przyssawki; wszystkie ma ją system krwionośny, ale nie wszystkie odrębne narządy oddychania; system nerwowy jak u członkonogów;

często mają oczy, pęcherzyki słuchowe

1    macki.

Przeważnie morskie, mniej w słodkiej wodzie i ziemi wilgotnej; pokarm przeważnie zwierzęcy; trochę pasorzytów czasowych. 2100 gatunków, rozmieszczonych w

2    podgromadach: 1) Szczecionogi (Chae topoda) i 2) Pijawki (Discophora).

1 PODGROMADA.

Szczecionogi

Z mniej lub więcej wyraźną głową; zewnętrznemu obrączkowaniu ciała odpowiada obrączkowanie wewnętrznych narządów; na każdej obrączce wiązki szczecin w doł-

(Chaetopoda).

kach parzystych, albo na nóżkach nie-członkowanych. Żyją wolno. 2000 gatunków w 2 rzędach: 1) Sutoszczety (Poly-chaeta) i 2) Skąposzczety (Oligochaeta).