61
na pomnikach widzieliśmy wielkiemi literami imię Napoleona Wielkiego wyryte, tu datę tylko ukończonej drogi dostrzegamy. Tak dalece on był pewny, iż nikt nie powąlpi, iż nikt nie zapomni, że to było jego potęgi dziełem; iż to dzieło samo przez się, będzie dostatecznie imię jego następnym wiekom głosiło!
Jednak tćm, że tak nazwę, ojcowskiem uczuciem wiedziony, tćm uczuciem co najbardziej przywiązuje do dziecka, które nam najwięcej zaszczytu robi, Napoleon nie mógł się wstrzymać by nie dołączył do imienia swój zwalczonej góry jakiegoś znakomitego wspomnienia; a tak wcielając do Francyi całą tę część kraju, nazwał ją departamentem Simplonu.
O jakże mi było smutno, o tych wszystkich słysząc dziwach i pięknościach, zostawić je na stronie, na zawsze już może rozminąć się z niemi!
Droga prowadząca przez Sabaudyą do góry Cenis swą dzikością mię pocieszała tylko.
Pamiętam, jak w Tyrolu pyszny murowany cesarski gościniec, acz bardzo wygodny i bezpieczny, był mi nieznośnym, wpośród alpejskiej przyrody. Dobrze raz, gdzieś, przekonać się, iż dla osią-gnienia wzniosłego a dobroczynnego dla ludzkości celu, człowiek się ośmielił mierzyć z naturą, a gdy gienialne w tym pomyśle pozostały zarysy, miło jest widzieć iż on może czasem ją ujarzmić. I sercu i dumie to poniekąd pochlebia.
Ale takie napotykać ciągle industryalne dzieła jak szosę i murowane dwupiętrowe oberże, może być tylko przyjemnćm w naszej Europie, gdzie się już ludzie na dwie podzielili części: Jedna lubiąca jedynie dobrze jeść i wygodnie spać, i od ośmnastego życia roku nieznająca już innych rozkoszy; druga liczniejsza, na tych rozkoszach spekulująca.
Alpy zaś wówczas są tylko miłe, gdy w nich wszystkie tak zwanćj cywilizacyi przysmaki ustaną, gdy jćj niesmaki doścignąć już nie mogą. Gdy zapomniawszy o niej i jej zwolennikach umysł, w błogim spokoju, gotów do ogromnych wrażeń, jakie podobne wzniecają obrazy, a dusza jedynie już przestaje ze swym Bogiem, który w nich inaczćj niż na bursie lub w wagonie, wszędzie się jńj objawia.