142
i często niebezpieczna; a lubo w lecie chodzi jakiś raz na tydzień parowy statek, ten jest tak powolny, iż cały dzień na lę zabiera podróż.
Z neapolitańsk.ego archipelagu Ischia jest najpiękniejszym klejnotem. W środku jćj wulkan, który niegdyś po razy dwa wyspę zupełnie ogniem zalawszy, wygnał całą jej ludność; teraz zagasły, zdobi ją tylko, a swemi popioły i wewnętrznym żarem, grunt jćj użyźnia, grzeje uzdrawiające jej źródła. Obok nnjży-znicjszego kraju, żyzność Ischii zadziwia jeszcze oko.Nie ma dwóch mil naszych kwadratu, a na nich więcćj 24,000 mieszkańców żywi. Mineralne jćj wody wabią prócz tego co lato dość obcych, i więcćj jeszczeby wabiły, gdyby więcćj o nich się troszczono. Ale nietylko żadnych nie ma resursów, lecz wpośród największćj obfitości, często najpierwszych potrzeb życia brak się czuć daje. Jej zwierzyna, ryby, owoce, wszystko jest pod monopolium stolicy podciągnięte; mieszkańcy Ischii napowrót je dopiero ztamtąd otrzymują, a gJy morze zburzone, i wszelka kommunikacya przecięta, największy niedostatek czuć się daje.
Dzieje tej ładnej wysepki, dwa razy pożarem wulkanu przerwane, największćj ulegają niepewności. Jedni mówią, że się zwała Piihemsa, od jakiegoś rodzaju małp, który już tam całkiem zaginął; drudzy ją zowią Aenazia i Inazime. Strabon twierdzi, iż Rzymianie znaleźli ją zupełnie pustą. Łatwo temu dać wiarę, kiedy ludność dwa razy uciec lub spłonąć pod wulkanem musiała.
W głębi wyspy kilka ruin, r.zyto z rzymskich czy z późniejszych są czasów?.. . nikt dokładnie powiedzićć nie może. Cice-roni mówią, że tam był jakiś pałac Augusta. Prowadzą także do tak zwanego jeziora Ischii, do parowych łaźni, i drugich kąpieli w wiosce Casamiciola, które mają cudownie na chorych działać, Ale najpiękniejsza izecz do widzenia, to ów zagasły wulkan, niegdyś Epumeo, teraz pospoliciej S. Mikołaja górą zwany, widok z jego szczytu na wszystkie neapohtańskićj zatoki brzegi.
Tuż przy Ischii, małem korytem oddzielona, wyskakuje z morza skalista wysepka, Procida. Daleko od Ischi mniejsza, 12,000 tylko liczy mieszkańców, którzy za najlepszych uchodzą marynarzy. Najznakoraitszem jej wspomnieniem jest jći książę Jan, nic-