5
z wszystkiego, co w naszem mniemaniu podnosi nas lub uciska, wywyższa lub gnębi.
Ale ten chwilowy filozoficzny zwrot, ustępuje niebawnie pod tysiącem innych myśli uwag, wspomnień, tłoczących się tam Lez miary.
Bocznemi wschodani: kapitelu schodząc ku tćj dolinie, gdzie każdy kamień, ziemia, sam pył jćj zdaje się historycznym jaśnićć blaskiem, zaraz się napotyka wejście mamertyńskioh więzień.
Czwarty król Rzymu, Ancus Marcyusz j? wybudował, czyli raczćj wydrążył w skale. Stopnie prowadzące do otworu którym spuszczano więźniów, od ich jęków zwały się Gemowe; ciała zmarłych lub zamordowanych, z ich wierzchołka dla przykładu ludowi ciskano. Jagurta w tych pieczarach głodem zamorzony; spiskowi Kutiliny uduszeni; a późnićj ś. Piotr srogo w nich więziony. Czarne ich sklepienia, jak tamtych skargi i przekleństwa, tak jego powtarzały modły i przebaczenia wyrazy. Pokażą ci jeszcze kolumnę, do którój był przykuty, i źródło co zpod nóg jego wytrysło, gdy nawróciwszy stróża więzienia, i chcąc mu dać chrzest święty, nie mógł dostać czystej do tego obrządku wody.
Otóż jak tam, tak za każdym krokiem, Rzym ci swe opowió dzieje, swe saturnalia, i swe pobożne wyśpiewa hymny. Trzeba tylko umieć tony ich uchwycić, zrozumićć i przejąć się meini, a wówczas Rzym staje się jedyną na świecie, niezrównanego zajęcia stolicą.
Dalćj idąc, wskażą ci miejsce mównicy, z której Brutus do łudzi przemawiał. Przy nióm trzy kolumny pozostałe ze świątyni Jowisza grzmiącego (Giove lonanlt), hołd wdzięczności Augusta, gdy piorun zabiwszy człowieka przyświecającego mu drogę, jego samego ocahł. Obok nich ośm kolumn świątyni Fortuny Kapiio-lińskiĄ, przy których bogate reszty świątyni Zgody (Tempio del-la Concordia), gdzie Cycero Kaulinę oskarżał, gromił.
Na prawo trzy koryntskiego porządku filary, lekkie, wzniosłe, piękne, między wzory architektury są liczone. Zdobiły one niegdyś gmach Gratko,^tasis zwany, przeznaczony do przyjmowania obcych posłów i królów. Przy nich złomy te hurjt Hosliljt, dzieło trzeciego króla Rzymu, gdzie się później senat zbierał, i miejsce