14
żana jest za wysoko europejską i wielce do Napoleońskiej podobną I rzeczywiście, wizerunek Rhamzesa przez Rosellinfiego podany, przypomina wielce rysy pierwszego cesarza Francuzów; lecz owa kopia była albo nie dobrze trafiona, albo też naumyślnie rysami Bonapartów wyposażona, jak się o tem z dokładniejszej kopii, przez Roberta Hartmanna zdjętej, przekonano 2). Darwin opowiada,- że przy zwiedzaniu brytańskiego muzeum wpadł w oczy jemu i dwóm urzędnikom tego zakładu, których znał jako sędziów kompetentnych w tej mierze, wybitny rys murzyński w posągu Amunopha III. A jednak Natt i Gliddon opisują go wprawdzie jako mięszańca, lecz bez przymieszki muizyńskiej krwi3). Robert Hartmann nako-niec nie mógł sie o tern przekonać, aby typ egipski miał był doznać zmiany przez azyjatyckie przymieszki; prędzej przez takie, które się zwyeięzkiemi pochodami do Nubii wytłomaczyć dadzą 4). Jeżeli pomniki Egyptu z jedućj strony świadczą, że mieszkańcy krainy nad Nilem jeszcze po 4000 latach zupełnie do swoich przodków są podobni, to z drugiej strony świadczą i o tśm, że już i wtedy t. z. typy się mieszały i jedne w drugie przechodziły. Nikt nie czuje bardziej słabych stron nauki o niezmienności znamion rasowych od tego, co zamierzył opisywać ludy, gdyż ani jedno znamię nie jest wyłączną własnością jednej rasy, lecz gubi się powoli stopniami w drugich. Gdyby te ścisłe granice pomiędzy rasami tak łatwo pociągnąć się dały, toby się Antropologowie nie różnili tak dalece w swych poglądach, aby jeden uznał za stosowne podzielić ród ludzki na dwa, a inny na 150 gatun-, ków, ras, lub rodzin 5). Postępowanie w takich razach wygląda zwykle na złudzenie siebię samego. Nikt bowiem nie stara się zbadać i ustanowić, które ze znamion są uajczętsze, lecz każdy wyszukuje na przedstawiciela pewnego typu taką osobistość, która się naj-
') 1. c. str. 148.
2) Zeitschrift fur Etlinologie. Berlin 1869, str. 153.
3) Darwin, Abstammrłng des Menachen I, str. 191.
4) Zeitschrift fur Etlinologie. Berlin 1869, str. 147.
5) Quatrefages. Unitć, str. 366. Według Darwina (Ursprung des Men-schen I, 199) przyjął Yirey 2, Jacquinot 3, Kant 4, Biumenbach 5, Bhf-fon 6, Hunter 7, Agassiz 8, Picheringll, Bory St. V i n c e n t 15, Desmoulins 16, Morton 22, Crawfurd 60, a Burkę 63 gatunków czyli ras. Haeckel (Naturliche Schópfungsgeschichte 2 wyd. str. 640) i Eriedr. Muller (Anthrop. Theil III der Nowarra Reise I Kartę) zadawalniają się 12 gatunkami, a my sami zgodziliśmy się na przyjęcie 7 ras.