WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH019 I

W maiajskich ludy Jach chodzą wprawdzie małpy, należące do gatunku hylobates, oddalonego bardziój od człowieka aniżeli inne trzy najwyższe gatunki ^]), zawsze wyprostowane, chociaż ze zgiętemi kolanami.. lecz dotykają przy tern ziemi końcami swych długich rąk, podpierając się niemi to z jednej to z drugiej strony na przemian dla utrzymania równowagi ²). Z drugiej strony trzeba przyznać, że u niektórych szczep iw ludzkiego rodu używaną bywa również noga do chwytania, jak np. u Nubijczyków, ³) chwytających się paluchami nóg lin na okręcie, lub też u mieszkańców wysp Filipińskich, podnoszących paluchem nogi drobną monetę z ziemi. Wreszcie i na łonie europejskiej kultury zdarzyło się już nieraz, że kałigrafi i malarze znakomici z powodu kalectwa lub braku rąk palców u nóg do władania piórem i pęzlem używali ⁴). Takie podobieństwa nie zwężają jednak o wiele szerokiej przepaści, dzielącej człowieki od małpy i wytworzonej rozdziałem pracy pomiędzy górnemi i dolnęmi kończynami ciała. Skoro tylko dziecina swych rak do zmiany miejsca przy suwaniu się po ziemi używać przestanie, zdobywa sobie natychmiast swoje wysokie stanowisko śród stworzenia. Chociażby noga goryla tę jedną różnicę przedstawiała, że jej paluch może być przeciwstawiony innym palcom, tak jak to na ręce człowieka ma miejsce, to już przez to samo staje się narzędziem chwytającem, niezdolnem do chodzenia. W ogóle małpy stąpają albo zewnętrznym brzegiem swych stóp, albo też tak jak orangutang i szympans grzbietem swych zgiętych i podwiniętych palców ⁵). Człowiek zaś w przeciwieństwie do małpy, stoi, chodzi, biegnie, tańczy, wspina się, pływa, jeździ, siedzi i może długo wytrwać w położeniu leżącem. Chód jego wyprostowany spowodował, jak Yogt przypuszcza, skrócenie przednich jego kończyn, oraz kształt okrągławy i miskowaty miednicy, jako zdolniejszy do pomieszczenia i podtrzymania wnętrzności brzusznych ⁶). Nasza stosunkowo tak obszerna czaszka unosi się w równowadze na swych podporach, przez kręgosłup'utworzonych, a jeżeli szczęki więcej ku przodowi wystąpią, jak np. u Murzyna, to przydłuża się odpowiednio i tyl-

^T) Goryl, szympans, orangutang.

²) Dr. Mohnike. Die Affen der indischen Welt. Ausland. T. XLV. 1872.

str. 30.

³) G. P o u c h e t. Plurality of the Humań Race. London 186-4. str. 39.

⁴) Mohnicke 1. c. 36 str. 847, Waitz Anthropologie I. 117, ⁵J\Darwin Abstammung des Menschen 1. 120.

⁶) Carl Yogt Yorlesungen ueber den Menschen. T. I. str. 172.^ł

http://rcin.org.pl