170
i Granfowi wstęp do kraju zostanie wzbroniony z tego powodu, iż oba tylko długie spodnie nosili, nie zaś odzież długą, powłóczystą, jak Arabowie, to jednak później się okazało, że król każdego mężczyznę śmiercią karze, któryby w jego obecności choćby nogę na szerokość cala miał niepokrytą, gdy tymczasem zupełnie nagie kobiety służbę pokojowców u niego spełniać musiały ’). Arabski podróżnik Ibn-Batuta zapewnia, że się do króla pokolenia Mandingo kobietom, nawet księżniczkom, tylko nago zbliżyć wolno było 2). W połu-dniowśj Afryce przyjmowała królowa Murzynów Balonda Livingsto-nal w stanie zupełnćj nagości, a kobiety u sąsiednich Murzynów Kis-sama nie bywają na uroczystościach inaczej tylko zupełnie nagie 3), U ludów, do połowy tyJko się pokrywających, przywdziewaną bywa zwykle odzież dopiero przy dojrzałości płciowej, i jest to wyjątkiem, potrzebującym nadto jeszcze potwierdzenia, że kobiety australskie dopiero po zamęźciu zupełnie odzieży pozbywać się mają 4).
Jasnoskóre ludy uczuwają daleko silniej potrzebę osłony. Afrykańskie ludy są też bardzo dobrze świadome zalet swej ciemnej skóry 5). Przypominamy sobie słowa Adolfa Bastiana, który pisze, że mu się jego biała skóra w kąpieli z ciemno-skóremi Azyja-tami jakby chorobliwą wydała i piękność jój na porównaniu traciła. Tak samo wyraża się i Maltzan: „Nagość przy czarnej skórze nigdy nie razi, u lasnoskórych ludzi wydawała mi się zaś zawsze wstrętną” 6). I. F. Jagor opisuje podobnież swego woźnicę w Singapur, czarnego Klinga z przybrzeża indyjskiej krainy Koromandel, mającego jedynie turban na głowie i zapaskę w koło biodr, z tym znaczącym dodatkiem: „nie wyglądał wcale nieprzyzwoicie, albowiem ciemna skóra zaciera prawic zupełnie wrażenie nagości” 7). Większa część amerykańskich ludów zastępuje odzież malowaniem skóry. Gdzie to jest w użyciu ogarm a uczucie wstydu mężczyzn i kobiet zawsze, gdy się
') Speke, Entdeokung der Niląuellen T. I str. 263, 283, 284, 293.
2) Yoyage d’Ibn Batoutah. Paris 1858. T. IY, str. 418.
3) Livingstone, Missionsreisen. T. J, str. 315. Hamilton w Journ. of the Anthrop. Jnst, T. I stt. 189.
4) Dumond d’Urville, Yoyages d’Astrolabe. Paris 1830 T. I str. 471.
5) Darwin Abstammung des'Menschen T. II str. 303.
6) Globus 1872 T. 21 str. 26.
7) Reiseskizzen str. 14.