WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH385 I

— 369 -

dyny środek do ugaszenia pragnienia; trudno więc przypuścić aby Polinezyjczycy byli kiedykolwiek przyrządzenia wina palmowego zapomnieli, gdyby przed swojem odłączeniem się tę tajemnicę byli posiadali. Ponieważ jednak w chwili pierwszych odwiedzin przez Europejczyków⁷ ta tajemnica im nie była znaną, to ich odłączenie się musiało przed przybyciem mówiących sanskrytem Indów na wyspę Jawo nastąpić, a zatem na każdy sposób przed początkiem kalendarza Saka czyli Sal iwana, który około r. 78 pr. Chr. był wprowadzony¹). Jest to jednak czas bardzo niedawny, do którego tym sposobem dochodzimy a wyrobienie się odrębności językowych wymagało nierównie dłuższego przeciągu onegoż. Możemy jeszcze i to dodać, że sztuka wyrabiania glinianych naczyń nie była wtenczas jeszcze znaną w pierwotnej wspólnej siedzibie, gdy Polinezyjczycy ją opuścili, gdyż oni wszyscy gotują swe jedzenie za pomocą rozpalonych kamieni. Natomiast musiał już w^t pierwotnej siedzibie istnieć zwyczaj czynić osoby i przedmioty poświęconemu metykalnemi, albowiem szczątki ustawy tabu, w postaci nietykalności, zachowały się jeszcze dotąd na wyspie . mor ⁷ pomiędzy Daykarn* na w⁷yspie Borneo -).

Rozprzestrzenieniu się Polynezyjczyków od zachodu na wschód nie stały żadne nieprzezwyciężone przeszkody na zawadzie, gdyż pomimo wschodniego wiatru stałego czyli passatu i prądów morskich stałych od wschodu ku zachodowi, wieją chwilami wiatry przeciwne i istnieją miejscami prądy odwrotne. Zbyteczne przecenienie owych trudności usuwa stanowczo ogłoszona przez J. Forstera, przez Ho-racyjusza Hale zaś najprzód należycie wyjaśniona mapa ³), Po-łynezyjczyka Tu paja, który znał wszystkie gromady wysp, położone pomiędzy wyspami Marąuesas na wschodzie a wyspami Fidżi na zachodzie. tak że za czasów Kap. Cook’a istniał już związek stały z Tahiti, a zatem na przestrzeni 40 stopni długości. Prócz tego dostarcza nam porównanie języków polynezkich i podania krajowców środków do nakreślenia kolei osiedlania się ich na pojedynczych wyspach, tym bardziej że na wschodzie znajdujemy wszędzie dokładne wiadomości o położonych na zachodzie wyspach, gdy tymczasem na

^!) Ć r a w f u r d. Dictionary of the Indian Islands, str. 137.

²) W a i t z (Gerland) 1. c. T. ,VI, str. 355. Spencer St John. Life jin the Far East. London 1862. T. I, str. 175...

³) United States Exploring Expedition. Etlmography, Philaćelphia 1846, str. 122.

Etnologia.

http .//rei n. org.pl