WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH188 I

łatwości pobudzenia płciowej wstydliwości, to ocknięcie się tśj ostatniej oznacza jednak u każdego ludu podniesienie się na wyższy stopień uobyczajenia. Nim człowiek pomyślał o pokryciu się musiał pierwej brzydkie od pięknego umiej? rozróżnić- Odzież zawdzięczamy przeto najwcześniejszemu przebudzeniu się estetycznego poczucia śród ludzkiego rodu; o ile więc cześć piękna nas usziaehetma, o tyle posłużyły i owe pobudzenia do wykształcenia człowieka. Przeciwnie, wraz z upadkiem obyczajów w starożytnym Rzymie powstała i wzgarda przepisów przyzwoitości. Potrzeba odzieży odzywa się dopiero z wła-snem poczuciem wyższój swojej godności i zwiastuje nam dążenie do podwyższenia przegrody, dzielącej człowieka od zwierzęcia. Nie sama to próżność pobudza nas do ukrycia w starszym wieku utraty wdzięków młodości, albowiem daleko wcześniej budzi się u nas życzenie rzucenia zasłony na niezasłużone niejako poniżenie, którem nas nieubłagany rozwój naszego ciała obarcza, i przedstawienia się oczom drugich tak, jak byśmy byli tak czyści i godni widzenia jak lilie w ewangelii św. Pomimo wszelkich powyżej skreślonych dziwacznych wybryków wstydliwości, wiedziała jednak większość ludów zawsze dokładnie, jaka część ciała potrzebuje osłony. Jak łatwo w starożytnej Lydii kobietę obrazić można było, wiemy dobrze z opowiadani? Her o do ta o żonie Kandaules’a ^T), a jak troskliwie Mandanowie w północnćj Ameryce wstydliwość kobiet ochraniali, sławi malarz Catlin ²). U ludności na wpół papuańskiej na wyspie Palau używają kobiety nieograniczonego prawa, każdego mężczyznę, któryby się do ich kąpieli wcisnął, bić, grzywnami karać, a nawet zabić, jeżeli to natychmiast wykonanem być może ³).

Użycie odzieży da się w Europie wykazać aż do t. z. okresu renifera; w jaskini pod Pórigord znaleziono bowiem kościane igły ⁴), a znalezienie ich w warstwie ziemi kulturowej przy źródle Schussen dowodzi, że mieszkańcy Szwabii znali szycie już w okresie lodowcowym ⁵). W obu tych przypadkach jednak wskazuje równocześne znalezienie gałek czerwonćj farby na to, że wraz i malowanie skóry było w użyciu.

1) Lib. I, 8—12.

²) Die Indianer Nordamerikas II, Aufl. str. 70.

³) Karl Semper. Die Palauinsejn. Leipz. 1873, str. 68.

⁴) Zoo. powyż. str. 39.

⁵) Zob. powyż. str. 43.

http://rcin.org.pl