WA308–7 II5947 NAUKA O LUDACH546 I

WA308–7 II5947 NAUKA O LUDACH546 I



530

Miejscowy rozdziaÅ‚ poczÄ…tków kultury w nowym Å›wieeie prowadzi nas z Å‚atwoÅ›ciÄ… do ldlkn ważDyck wyników. OkazaÅ‚o siÄ™ z Å›cisÅ‚oÅ›ciÄ… prawidÅ‚owÄ… tak w północnej jak i poÅ‚udniowej Ameryce, że poÅ‚owa atlantycka stanowiÅ‚a dziedzinÄ™ dzikich nieokrzesanych ludów myÅ›liwskich, strona zaÅ› zwrócona do cichego oceanu ludów kulturowych. Z awanturniczych wÄ™drówek Hiszpana Cabeza de Yaca można siÄ™ przekonać, że skoro tylko, idÄ…c z Texas ku zachodowi, dziaÅ‚ wód atlantyckich przekroczyÅ‚, natychmiast caÅ‚Ä… nÄ™dzÄ™ nie do pozazdroszczenia czerwonoskorych po za sobÄ… zostawiÅ‚ i do ludów rolniczych przyjacielskich i wygodnie żyjÄ…cych sie dostaÅ‚, u których znalazÅ‚ pomoc., i ratunek. Możnaby ten zarzut co najwiÄ™cej]' uczynić, że na przekór tej zasadzie widzimy w Yukatanie kraj kulturowy, który do wschodniego wybrzeża staÅ‚ego lÄ…du a geograficznie do atlantyckich brzegów należy. Jednakże prawdziwy wschodni kraniec nowego Å›wiata stanowiÄ… Antylle, a zatokÄ™ karibijskÄ… i mexikaÅ„skÄ… wolno nam ze wszech miar uważać za dwa Å›ródziemne morza, których zupeÅ‚nemu zlania siÄ™ Yukatan wÅ‚aÅ›nie przeszkadza; uksztaÅ‚towanie, wystarczajÄ…ce samo przez siÄ™ do podniesienia owego półwyspu na siedlisko wybrane szybko wynoszÄ…cej siÄ™ kultury. PrzyczynÄ™ zaÅ› fizycznÄ… tego zjawiska, że zachodnia poÅ‚owina Ameryki byÅ‚a wyÅ‚Ä…cznie prawie siedliskiem ludów kulturowych, upatrywać należy w jej stosunkowo wiÄ™kszej suchoÅ›ci. Nadmiar deszczu wylewa siÄ™ na wybrzeża obu lÄ…dów staÅ‚ych tylko na szerokoÅ›ci daleko ku biegunom posuniÄ™tej, a od deszczów obfitych zawisÅ‚o zawsze tworzenie siÄ™ obszernych i nieprzebytych lasów. Wszystkie wiÄ™c niezmierzone lasy i bory zapeÅ‚niaÅ‚y przestrzenie wschodnie tak w Brazylii jak i w Zjednoczonych Stanach.

Na stoku Ameryki od strony cichego oceanu można z Å‚atwoÅ›ciÄ… dostrzedz, że stan mieszkaÅ„ców za zbliżeniem siÄ™ do zwrotników i przekroczeniu ich znacznie siÄ™ polepsza, co i na pokoleniach myÅ›liwskich widzieć siÄ™ daje a z doÅ›wiadczeniem dziejowym starego Å›wiata zupeÅ‚nie siÄ™ zgadza. Przy dostatecznem zroszeniu opÅ‚aca siÄ™ rola najlepiej w krajach ciepÅ‚ych a mieszkaÅ„cy zdoÅ‚ajÄ… siÄ™ ciasno skupić tylko przy wielkiej obfitoÅ›ci i Å‚atwem nabyciu zapasów żywnoÅ›ci. Dopiero gdy pod niższemi stopniami szerokoÅ›ci czÅ‚owiek zawÅ‚adnie przyrodÄ… przez swÄ… bystrość umysÅ‚owÄ… i spoÅ‚eczne urzÄ…dzenia, kultura zdoÅ‚a siÄ™ wcisnąć i do klimatu surowszego. OkolicznoÅ›ciÄ… nie maÅ‚ej wagi byÅ‚o i to, że Merik tam osiadÅ‚, gdzie staÅ‚y lÄ…d północny nagle siÄ™ zwęża w miÄ™dzymorze. Ponieważ ludy nawyet i wT dojrzalszym a cóż dopiero w mÅ‚odszym stanie kultury Å‚atwo do zmiany swych siedlisk siÄ™ skÅ‚a-

http://rcin.org.pl


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH074 I 58 kogłowych. W dawnem państwie kościelnym należało z 200 czasze
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH374 I wisła i zkądinąd sprowadzona r). W wielu okolicach zbierane bywa
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH392 I 376 które na południe od Celebes, od drogi Alias aż do wyspy Tim
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH573 I 557 strony na pokolenia Amachoza, Ama-zulu, Bechuana i Owa-Herer
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH098 I Wzrost Eskimosów Spostrzegacze    miejsce
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH116 I 100 Kto jednak co do pierwszych początków mowy do jasnego pojęci
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH157 I ludzkich istot pomieszczono, pokaże się później dostatecznie w r
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH179 I 163 to sposobem uskuteczniano w początkach gotowanie. Prościejsz
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH235 I 219 odwrot młodsze siostry małżonki żonami współmałżonków. Zupeł
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH306 I 290 Te miejsca wykazują jasno, że wtedy już wierzono w pomysł tw
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH317 I 301 W początku 8 wieku wkroczyli Arabowie zwycięzko w krainę Ind
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH328 I 312 w wielu innych miejscach. Ognisty Eliasz cofnÄ…Å‚ siÄ™ do puszc
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH331 I PLEMIONA LUDZKIE W jednym z powyższych rozdziałów doszliśmy do t
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH384 I plemienia papuańskiego a w innych miejscach ludy właściwie mongo
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH427 I 411 w ifnowie pierwotnej już istniały przed rozdziałem, tylko że
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH528 I ha (guilehna speoiosa) wydają w niektórych miejscach owoc bez zi
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH586 I 570 rokowi sędziego miejscowego odnieść się do naczelnika okręgu
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH587 I 571 z złotego wybrzeża po za granicami rodzinnego miejsca umrze,
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH604 I 588 ich zaś połączenie dało początek ludzkiemu rodowi. Gdy z trz

więcej podobnych podstron