248
przechodzień je spożył i tym sposobem chorobę na siebie ściągnął
Z wszystkich zwierząt czczono najczęściej węże; lecz ta cześć węży czyli religia Nago, nie była nigdzie tak mocno rozpowszechniona jak w Indyjach wschodnich, o czem nazwy miejscowości, jak Nagapur, Wldszanagara, Baghanagara, wyraźnie świadczą. Jeszcze po dziś dzień oddają bramani podczas uroczystości Nagapanszmi wężowi kobra czyli okularnikowi cześć publiczną. Wszak i Mojżesz kazał w godzinie upadku ducha spiżowego węża wystawić, który z innemi świętościami do Jerozolimy się dostał i z świątyni pańskiej dopiero przez pobożnego króla Hiskiasa na 720 lat przed Chr. został wydalony. Nawet śród chrześciaństwa napotykamy na sektę Ofitów, którzy cześć wężów dalćj prowadzili lub wznowili, jeżeli to co o nich mówią, na oszczerstwie nie polega 2). Cześć wężów istnieje jeszcze w całej sw ej sile w państwie Dahome 3) i rozprzestrzeniła się wraz z niewolnictwem i do nowego świata, gdzie niedawno temu na wyspie Haiti miała bujnie zakwitnąć.
Woda płynąca uważaną była, prócz rozprzestrzenionej nadzwyczaj czci źródeł, a mianowicie leczniczych, za coś boskiego, szczególnie przez Indów. Tam gdzie Ganges i Dszamna z lodownikow wynikają, a zatśm śród wspaniałćj samotności wysokich gór, albo też i na równinie nad stawiskiem, otaczającem źródło Narbada, poumieszczano świętości i wytworzyły się cudowne miejsca 4). Kąpaniu w wodach świętego strumienia przypisują działanie błogosławione i nie brak świątobliwych Indów, którzy wodę Gangesową niosą z Benares aż do Ramesseram, niedaleko południowego końca Indyj, a zatem na odległość nieco mniejszą jak z Berlina do Madrytu, aby nią posągi swych bóstw domowych obmyć 5). I u starożytnych Persów była woda płynąca świętą, lecz sprzecznie ze zwyczajem Indów, starali się oniuchro nić ją od wszelkiego zanieczyszczenia, tak że stawianie mostów, czyniących przebywanie rzek w bród niepotrzebnćm, należało do uczynków świątobliwych 6).
\) Journal of the anthropol. Institute, vol. I, p. CXLVIII,
2) T y 1 o r. Anfange der Cultur. T. II,str. 250.
3) Bosmann 1. c. T. II, str. 155.
4) H. v. Schlagintweit. Indien u. Hochasien. T. I, str. 160
5) K Graut. Keise nach Ostindien. T. I, str. 43.
c) Dunek er, Geschichte des Altheithums. Berlin 1853. T. II, str. 372.