WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH061 I

wie albo znikły pod torfem, albc też posunęły się w głąb lądu wskutek zarośnięcia jezior od brzegów, albo nakoniec owe narzędzia kamienne spoczęły pod wzgórzami żwiru i nauiułu wód rwiącyck jak np. w limanie rzeki Tiniere pod Yillenetne nad jeziorem Lemańskiem, Z grubości lub rozległości pokładu podobnych namulisk chciano cofnąć wiek owych szczątków o 5-7000 lat w tył.

Wszelka bystrość badaczy rozbiła się jednak o ten szkopuł, że ani przyrost torfu, am też rozrost warstw namuliska nie jest tak stałym, jak bieg piasku w klepsydrze i że przy podobnych sprawach okresy długiego spokoju zmieniają się ciągle z okresami przyspieszonej działalności Nie ma więc obecnie ani jednej okoliczności, która-by nas zmuszała do uznania jakiejkolwiek z odkrytych budowli nawodnych za starszą od pyramid nad Nilem: nie możnaby nawet, rzecz ściśle biorąc, zasadnie zbić tego, któryby utrzymywał, iż spuścizna wieim kamiennego w Szwaj caryi nie sięga po za drugie tysiąc lat pd. Chr.

Wszak i w Egipcie nie udało się również dotąd wynaleść miary pewnej na oznaczenie dawuości pomników najstarszych, świadczących o obecności człowieka, Pod kierownictwem bardzo oględnego geologa, Leonarda Homer, wywiercił Hekekyan Bey, ormiański katolik i wprawny inżynier, w latach od 1851—1854 r. nie mniej jak 96 prostopadłych otworów w czterech szeregach wzdłuż Nilu i w odstępach wynoszących razem do 8 ang. mil. Większa część dostarczyła z rozmaitej głębokości szczątki zwierząt domowych, gruzy cegieł i nssczyń. Te relikwie wieków nie dozwalały zawsze na ścisłe oznaczenie czasu, gdyż przebite warstwy ziemi były często poprzekła-dane zaspami piasku z przyległych pustyń. W bezpośredniem jednak sąsiedztwie posągu kamiennego Ramzesa II pod Memphis wydobyto z warstwy czystego namułu Nilu w głębokości 39 stóp (ang.) czerwono wypaloną skorupę naczynia glinianego. Od czasu postawienia owego pomnika, t. j. od r. 1361 pd. Chr. nagromadziła się w koło niego warstwa mułu Nilowego na 9 st. 4 c. gruba, nie licząc w to na 8 c, grubej warstwy piasku; przyrost więc napływowej warstwy od 1361 r. wynosił 3¹/, c. na sto lat. Gdyby więc muł Nilu z taką samą szybkością ową skorupę garncarską był pokrywał, toby na 11,646 lat przed Chr. już naczynia z gliny nad Nilem wypalane być musiały ¹). Prze-

’) Leonhard Homer w Philosophieal Transactions London, 1859, 148, str. 74—75.

http://rcin.org.pl