WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH204 I

188

albo nieznana zupełnie, albo też wielką rzadkością, tym częścićj zaś używaną przez ludy⁷ biblijne. Sławni byli ze swego rzucania procą potomkowie Benjamina, którzy prawą i lewą ręką zarówno zręcznie się bili a kamieniem z procy ani na włos celu nie chybiali '). Wszak szczęśliwy rzut kamieniem z procy przeciwko filistyńskiemu olbrzymowi stał się podstawą założenia dynastyi królów w Judei. Kamieniste błonia Palestyny zachęcały do ćwiczenia się w użyciu procy, zwłaszcza, że wszystkie ludy pasterskie muszą się ćwiczyć w jój użyciu częścią dla obrony swych trzód, częścią zaś dla ukarania swych psów lub napędzenia błąkających się sztuk bydła. Adolph Wre de był obecnym przy rzeczywistych ćwiczeniach w strzelaniu do celu i rzucaniu kamieniami z procy pomiędzy beduinami arabskiój ziemi Hadhra-maut ²). Lecz w południowój Ameryce stała się proca bronią ulub ną i narodową. Podczas gdy na równinach wschodniego stoku Andów, pokrytych lasami, znane są jedynie ludy myśliwskie, uzbrojone w łuk i strzały, w państwie Inkasów czyi’ synów słońca, u ludów kulturowych, jako to: Ketszua i Aymara, na bezdrzewnych puna, czyli wyżynach Kordylerów, spotykamy jedynie procę jako broń myśliwską i wojenną. Wszystkie ludy zamieszkujące południowo-amerykańskie Andy używają procy, aż do południowego przylądku Cap Horn, gdzie ludy ogniskowe do polowania na lamy czyli raczćj gwanakow jój używają. Antropologicznie spokrewnieni z ludami w Andach są Pata-gończycy ze step południowych na zachód od związku srebrnego. Tam też proca i sztuka jej użycia doszła do najwyższej doskonałości. Kamienie są bowiem okrągłe a przytwierdzone do rzemienia służą do wywijania nimi po nad głową. Tym to sposobem powstał arkan z ku-lanL, czyli bolas ³). Z Czasem odrzucono nawet kamień, zaczęto używać samój smyczy i dotąd jeszcze wywijają gauchowie czyli pasterze Argentyny pół krwi z taką zręcznością swoim lasso, że mu nawet pierwszeństwo dają nad strzelbą dla pobicia smego wroga ⁴),

Indie. XX. 15—16.

²)    v. Wredens. Reisen im Hadhramaut. Herausgeg. v. H. v. Maltzan Braunschweig 1870, str. 195.

³)    Co do rozprzestrzenienia owych bolas pomiędzy ludami Keczua w Peru-wii, por. Markham, Proceedings of the Roy. Geog. Soe. T. XV, 1N° 3, posiedź, z d. 10 Lipca 1871.

⁴)    v. Tschudi. Reisen in Sudamerika. T. IV. str. 287. Ze u sprzymierzonych w wojnie przeciwko mieszkańcom Paraguay’u był w użyciu, por. Ausland 1870, str. 820 i M a x v. V ersen. Reisen in Amerisa u. der siidamerikanische Krieg. Breslau 1872, str. 119.

http://rcin.org.pl