WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH081 I

językiem Darwinistów atawizm, mający nam przez powtórzenie się znamion przoclkow naszych z oddalonych bardzo Wieków dostarczyć dowodu zwierzęcego pochodzenia naszych praojców ’). Lecz na trzecim zjeździe niemieckiego antropologicznego Towarzystwa powstali wszyscy znawcy przeciwko podobnemu tłomaczeniu zjawisk. Wszyscy jednomyślnie przyznali, że małogłowi są to istoty ludzkie, które jedynie wskutek chorobliwych zawad do zupełnego rozwoju dojść nie zdołały a nie istoty pośrednie, wypełniające przepaść pomiędzy człowiekiem a najbardzićj do niego zbliżonćm zwierzęciem. Już to samo, że idioci nie posiadają rozwiniętych władz płciowych pokazuje nam, iż przodkowie człowieka nie mogli stać nigdy na stopniu mikrocepha-lii i że nigdy żadna przestrzeń ziemi przez kretynów nie była zaludnioną ²).

Tym sposobem dochodzimy do tej zasady, że mózg ludzki powinien być jedynie z innemi ludzkiemi mózgami porównywany. To się na czaszkach rasowych tym sposobem uskutecznia, że się pojemność czaszki wymierza. Wody nie używa się zwykle w tym celu, guyż musiano by zalepiać wszystkie otwory i szpary w kościach. Wypełnić klejem lub gypsem czaszkę możnaby tylko po uprzedniem jój przecięciu a zatem uszkodzeniu, a wynik nie byłby jednak rzetelnym, gdyż rozmaite gatunki materyału posiadają również rozmaity ciężar gatunków⁷}⁷; zaniechali też tego sposobu mierzenia ci sami, którzy go niegdyś najgoręcej zalecali ³). Obecnie wypełnia się czaszka jagłą lub szrutem, albo też wyjątkowo i mniej pomyślnie, piaskiem, poczem ta zawartość w miarowe metryczne naczynie się wsypuje. Tym to sposobem zbadano pojemność czaszki u rozmaitych plemion. Wymiary, dokonane przez Lucae’go uczą, że najobszerniejsza czaszka Murzyna nie dosięga jeszcze średniej czaszki Niemca, ani najbardzićj rozwinięta czaszka Australczyka średniej pojemności czaszki Murzyna, oraz że różnice osobiste wzrastają wraz z bezwzględną ilością dochodzeń ⁴). Wyniki, które Broca otrzymał, biorąc za podstawę średnią wewnętrznój pojemności czaszki Australczyka=100 i obliczając

’) 1. c. str. 197.

²j Por. mowy Luscliki, Vircho w.a, Eckera, Schaafhausena i Jagera w sprawozdaniu z 3 Zjazdu n. antropologicznego Towarzystwa str. 16 — 25 i H. Schiile w Arch. f. Anthrop. 1872. T. V, str. 444—446.

³) Lucae, Morphologie der Rassenschaedel. Zesz. II, 1864, str. 45.

⁴) Tenże sam. Zesz. II, str. 45, mierzenie jagłą:

Etnologia. 5

http://rcin.org.pl