WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH182 I

166

siedliska nabywał *)• Przyrządzenie żywności zyskuje przez to większego znaczenia dla Etnologii i my cieszymy się tą wiadomością, że na wyspie Tongatabu, należącćj do gromady wysp przyjacielskich, z tych kilku tam znajdujących się roślin pożywnych do 40 potraw przez umiejętne połączenie sporządzać się nauczono ²). Wszyscy badacze powinniby na przyszłość dokładnie zapisywać, czy też mieszkańcy używają do swych potraw soli. Dla przykładu przytoczymy tylko, że Pa-puanie ³) i wiele ludów Malayskich ⁴), a pomiędzy ludami południowo afrykańskiemi Hottentoci tego nie czynią ⁵). W krainach murzyńskich Sudanu nie ma soli kamiennćj, sprowadzają ją tylko karawanami z Sahary, a Murzyni pomiędzy rzekami Gambia i Niger liżą kawałki soli z taką chciwością jak nasze dzieci cukierki. O bogatych ludziach mówią tam, że jedzą sól przy obiedzie ^G). Misyjonarz Z u-cchelli opisuje, jakim sposobem na brzegach Congo mieszkańcy sobie radzą, aby wodę morską wyparować, lecz nie jesteśmy pewni, czy ten sposób dobywania soli był tam już znany przed przybyciem Portugalczyków ⁷). W południowej Ameryce przyswoiły sobie nadbrzeżne ludy Brazylii dopiero od Europejczyków ten nowy środek przy smakowy i odgadły natychmiast jego wartość. Patagończycy spożywają wiele soli, którą bez trudu z naturalnych morskich sadzawek swej ziemi dobywają ⁸). Jeszcze w czasach odkrycia Ameryki posługiwali się mieszkańcy naclbrzeżm zatoki Karibijskiśj cegiełkami soli w tej postaci, w jakiej je z naturalnych warzelni na półwyspie Araja otrzymywali, w ruchu kupieckim zamiast pieniędzy ⁴). Nad brzegami rzeki Oryno-ko zastępowano brak soli popiołem roślin bogatych w saletrę ¹⁰). Chavlevoix robi wyraźnie tę uwagę, że Algonkinowie i I r o k e z i których on zwiedził, swych potraw nie solili ⁿ). Natomiast w dzisiejszych południowych Stanach Ameryki zaopatrywali pod-

⁴) Handschriften, T. III. Eigene Gedanken § 10, str. 30.

²) Quatrefages. Rapport, str. 390.

⁹) Otto Finscb, Nen Guinea str. 69, 81 i 100.

⁴) W a i t z Antliropol. T. V, str. 129.

⁵) Kolbe 1, c. str. 491

⁶) Mungo Park. Reisen ins Innere Afrikas. Berlin 1799, str. 250.

⁷) Zuchelłi, Relazioni del viaggio e Missione di Congo. Yenezia 1712, XIII, str. 136.

®) Musters w Journ. of the Anthrop. Inst. 1,199

⁹) Petrus M ar t y r. De orbe no\o. Dec. I. cap. 8.

¹⁰) Gumilla El Orinoco iliustrade. Madrid 1741 I cap. 20 str. 209. ⁿ) Nourelle Erance, T. III, str 364.

http://rcin.org.pl