295
błądzie i uchu od igły 1). A jeżeli dia zaćmienia clirześciaństwa stawiany bywa nad niego buddyzm, który do 400 milionów wyznawców miał sobie pozyskać, nie obiecując wcale nagrody za dobre uczynki i nie grożąc karą za złe, to rzecz ta polega jedynie na wykrzywieniu całej sprawy. Buddyzm owych 400 milionów nie wyrzekł się ani bogato przyozdobionego nieba, ani też pienia z jego wyszukanemi męczarniami. W swój pierwotnej nawet] czystości służyło mu odrodzenie za środek odstraszający dla przestępców swych przykazań; syn Asoki został bowiem dla tego jedynie tak okrutnie światła oczu pozbawiony, że według buddystycznego tłonmczeoia w dawniejszym swojćm bycie setkom gazeli oczy powyłWował
15. islam
Przed wystąpieniem proroka, ludy arabskiego półwyspu spoczywały jeszcze w więzach fetyszowego bałwochwalstwa. Czcili kamienie, skały, drzewa i posągi, lecz zarazem i słońce, księżyc i gwiazdy 3). Mahomet sam wyznaje, iż w młodości czcił bogów swych ojców. Kamień meteoryczny w Kaaba w Mece był już odda wna celem pielgrzymek, połączonych z nabożeństwem bardzo zy-skownem; aby więc tych korzyści swego miasta rodzinnego nie pozbawiać, nie wahał się założyciel nowej religii wprowadzić i wTpleść dołowego nabożeństwa cześć kamieni. Prócz tego ustanowiono wiarę w istoty niewidzialne, nadludzkie, w dżyny i anioły, starając się pozyskać ich względy przez cześć im oddawaną. Beduini uznawali
') Szlachetna i niestety zawcześnie zmarła lady Duff Gordon pisze (Letters from Egypt. London 1865, str. 138) uszczęśliwiona: „Wczoraj widziałam wielbłąda przechodzącego przez ucho od igły. Tak się bowiem naz- wąją nizkie drzwi od ogrodzenia dla bydła. Zwierzę, przechodząc przez te drzwi, musi iść na kolanach i głowę zgiąć, ahy się przecisnąć.” I w oazach polu Iniowo algierskich nazywają się tak samo małe drzwi, znajdujące się koło większych wrót w murze. F. II eso r. Ans Sahara und Atlas. Wiesbaden 1865, str. 29.
2) Burnouf. Introduction a 1’histoire du Buddhisme, Paris 1844. Tom I str. 414.
8) L. K r e h l. Eeligion der rorislaraisehen Araber. Leipzig 1S63 str 45