WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH503 I

487

tyckich Mongołów w pewnych granicach. P run er Bey¹) donosi że kształt czaszek amerykańskich jest nadzwyczaj zmienny. Czaszki Botokudów nie różnią się wiele od chińskich, a ludów tolteckich od japońskich, czaszki zaś czerwonoskórych dadzą się porównać z czaszkami Nowo Zelandczyków“. Gdybyśmy się do wymiarów czaszek Wel-ckera odwołać chcieli, to ich wskaźniki szerokości wzrosłyby od 74 u brazylijskich ludów do 80 u Karibów i Patagończyków. Przedstawiają więc takie same odmiany, jakie w gromadzie azyjatyckick Mongołów również spostrzegamy. Bernard Da wis nie ważył się jednak podać wymiarów szerokości i długości czaszek pierwotnych ludów Ameryki z wyjątkiem Araukanów²), chociaż znaczną ilość ich czaszek posiadał. Na obu lądach stałych Ameryki istnieje bowiem zwyczaj sztucznego kształtowania główki u dzieci małych. AV północnój Ameryce nie dzieje się to jedynie u płaskogłowych mieszkańców wyspy Yancouver i nad Oregonem ³j, lecz dostrzeżone było i u Algonkinów, zamieszkujących Wschód Zjednoczonych stanów⁴). Na południu panował ten zwyczaj u wszystkich ludów kulturowych w Andach i z tego to powodu znajdujemy na czaszkach ludu Muyska, dawnych mieszkańców Peruwii i Quito wskaźniki szerokości, dochodzące do 100 a nawet i dalej. Nie da się więc obecnie wcale ustanowić, jakie granice przedstawiają wskaźniki szerokości i wysokości czaszek amerykańskich, sztucznie nie zmienionych; gdzie to się zaś w pojedynczych przypadkach udało, okazała się albo średnio-albo szerokogłowość, jak się tego można było spodziewać, jeżeli do mongolskiego plemienia należą.

Wązkoszczelinowe i częstokroć skośnie ustawione oczy, które się na obu lądach tu i owdzie u pojedynczych pokoleń spostrzegać dają, trzeba uważać za znamię dziedziczne mongolskich przodków (atawizm). Jakkolwiek takie oczy nie należą do niezbędnych znamion wszystkich północno azyjatyckich ludów, to widzieć je można li u ludów mongolskiego plemienia, gdyż Fritsch dowiódł przekonywająco, że u Hottentotów ich nie ma. a miejscowe ich jawienie się w Au-

') Resultats de craniometrie, w Me'm. de la Societe de 1’Anthrop. T. II, str. 13.

-) Wskaźnik szerokości 80, wysokości 80, Thesaur. cran. str. 357.

³) zob. powy. str. 481.

⁴) Francuzi nazwali tedy pokolenia z głową sztucznie i okrągło ukształtowaną: tetes de boule. 0harlevoix 1. c. T. III, str. 324.

http://rcin.org.pl