0352

TAJEMNICZY I WIELKI KW

Nie dowiedział się nigdy, że Bóg ocalił go dwukrotnie podczas tej strasznej podróży.

Dmitrij Milutin pisał:

Wydarzenia 19 listopada wycisnęły na całej naszej Moskwie jakiś posępny koloryt. Pod takim ciężkim wrażeniem odbył się także nasz przejazd do Petersburga. Zastosowano wszelkie możliwe środki ostrożności, by uchronić pociąg cesarski przed jakimś nowym niebezpieczeństwem. Nie powiadomiono nawet o godzinie przybycia cesarza do Petersburga. Wojska cesarskiego garnizonu, wszyscy oficerowie, przedstawiciele władz, nawet rodzina cesarska przez kilka godzin oczekiwali na ulicach i na dworcu, przy niezwykłym o tej porze ostrym mrozie. Wszystkie telegraficzne połączenia przerwano. Na domiar złego w nocy rozpętała się zamieć i cesarz przybył do Petersburga dopiero o trzeciej po południu. Był smutny i poważny.

W pałacu czekał na niego następca.

Wielki książę był ponury. W jego ocżach czaiło się ciągle to samo wezwanie: „Trzeba zdławić wszelki opór".

Następca zanotował w dzienniku:

22 listopada.

Papa wrócił z Liwadii, spędził dwa dni w Moskwie, gdzie znowu targnięto się na jego życie... Po prostu straszne, co za „rozkoszne" czasy!

Teraz ochraniana była nie tylko carska kareta, kiedy władca przemierzał własną stolicę, ochraniana była także linia kolejowa, kiedy jechał nią cesarski pociąg. Wszystko to było czymś zupełnie nowym.

Wielki książę Aleksander Michajłowicz, który przyjechał do Petersburga wraz z ojcem, namiestnikiem kaukaskim, opisywał ze zdumieniem:

Linia Moskwa-Petersburg, licząca około sześciuset pięciu wiorst, była na całej długości otoczona wojskami. Podczas podróży widzieliśmy błysk bagnetów i żołnierskie szynele. W nocy tysiące ognisk oświetlało naszą drogę. Początkowo myśleliśmy, że należało to do ceremoniału powitania namiestnika kaukaskiego, ale potem dowiedzieliśmy się, że Jego Cesarska Mość zamierzał w najbliższej przyszłości odwiedzić Moskwę, dlatego też rząd zastosował nadzwyczajne środki, by ochronić jego pociąg przed zamachami złoczyńców. Ogromnie nas to zmartwiło. Widać sytuacja polityczna stała się nadzwyczaj napięta, jeśli zaszła potrzeba ochraniać każdy cal torów kolejowych między obiema stolicami podczas podróży pociągiem cesarza Wszechrosji. To było tak niepodobne do czasów, kiedy cesarz Mikołaj I poruszał się niemal bez ochrony po najbardziej zapadłych zakątkach swego niezmierzonego imperium. Ojciec był tym niezmiernie zasmucony i nie mógł ukryć swego zdenerwowania.

359