382

384 Wiek państw narodowych

Nierówności panujące między miastem i wsią były jeszcze większe niż w ramach samych miast. Wszystkie klasy miejskie do pewnego stopnia korzystały ze zmiany warunków socjalnych, ale poprawa nie objęła praktycznie życia na wsi. W przeważającej części krajów arabskich bytowanie ludności wiejskiej nie zmieniło się; rodziło się wiele dzieci, ale większość z nich umierała w dzieciństwie lub w młodości. Nie istniała opieka medyczna, wykształcenie miało charakter śladowy, nie było elektryczności. Ludność wciągano w tryby systemu uprawy, w którym nadwyżkę produkcji rolnej przejmowali właściciele ziemscy i poborcy podatkowi, a przeludnienie sprawiało, że chłopi w rozmowach o warunkach pracy zawsze stali na straconych pozycjach. W latach czterdziestych rządy próbowały poprawić warunki życia tej ludności, nie zmieniając jednak systemu stosunków społecznych. W Egipcie powstały „wiejskie zespoły”, które grupie kilku wsi zapewniały służbę zdrowia razem z systemem innych służb. Pierwsza poważna próba zmiany w stosunkach na wsi i w redystrybucji dochodów z rolnictwa nastąpiła dopiero z chwilą wprowadzenia w latach pięćdziesiątych w niektórych krajach reformy rolnej. W pewnych dziedzinach następowały jednak zmiany: migracja do miast sprawiła, że do rodzin wiejskich trafiały dodatkowe pieniądze; dzięki tej migracji, rozbudowie dróg samochodowych, upowszechnieniu prasy i radia, rozbudowie szkół podstawowych poszerzały się horyzonty życia na wsi.