klsti269

298

l. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIAN

jednak pospolite są, o ile wiadomo, na Wielkorusi miecze pojedyncze, które panują też na Polesiu, Matorusi, w Bułgarji oraz w znacznej części Serbji. Także dla Węgier ta właśnie forma miecza ma być typową. W Chorwacji na dużych przestrzeniach występują pospolicie obydwa typy razem, przyczem niektóre prymitywne cierlice chorwackie o ciężkim dwudzielnym mieczu (fig. 264, i) odpowiadają pół-nocno-białoruskim (fig. 264, 2) i łotewskim oraz estońskim. Na północy i północnym zachodzie Serbochorwacji występują też bardzo ciężkie cierlice nożne (tabl. XIV, 2). Ich miecze zamieniają się w potężne kłody, liczące po 5 i 6 zębów. Niektóre poruszane są przy pomocy urządzenia w rodzaju żórawia i miewają młot zamiast miecza; odbiegają one jednak zupełnie od typów pospolitych w krajach słowiańskich i należą do wyjątków.

Dodajmy, że w okolicach, gdzie bywają używane międlice obok cierlic, zaznacza się niekiedy różnica w ich użytkowaniu. Tak np. tu i owdzie w rdzennej Polsce i na Białorusi międlica służy wyłącznic

265. Nożyce do strzyżenia owiec: długość 25 cm. — 266. Grzebień do czyszczenia włókna; długość właściwego grzebienia — 62 cm, jego szerokość - 29 cm. - Oba przedmioty pochodzą ze wsi Chinocz, pow. Sarny, Polesie (Polska). Rys. autor.

do obróbki konopi, natomiast cierlica — i do lnu i do konopi. Len pociera się tam tylko na cierlicy, natomiast konopie łamie się naprzód na międlicy i potem dopiero pociera na cierlicy.

310. Prócz międlic i cierlic bywają też używane do obróbki roślin włóknistych, względnie włókna, deszczułki w rodzaju płaskiej łopatki z ostrym brzegiem albo w rodzaju noża (fig. 269, 4) lub też tasaka. U nas najczęściej otrzepuje się niemi włókno już zmiędlone na międlicy, czy też na cierlicy.