klsti419

448

K. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA

i że przyszła z zachodu. I to najpewniej odpowiada prawdzie. Natomiast tu i owdzie gdzie indziej w Europie mogły przetrwać „ludowe" gniazda takiej odzieży od czasów najdawniejszych. Jednem z takich gniazd są może Karpaty. — I one niewątpliwie, zwłaszcza w części zachodniej, podlegały wpływom zachodu; i do nich to i owo, taka lub inna odmiana, czy kształt, mogły przyjść i z pewnością przyszły w dobie odrodzenia; mimo to zasadniczy typ dwudzielnej odzieży kobiecej, złożonej z bardzo krótkiej koszuli i osobnego podołka, jest tu może zasiedziałym od bardzo dawna. Oczywiście dziś jeszcze niespo-sób jest tego twierdzić; można tylko — i to z całą ostrożnością — przypuszczać. Aby rzecz wyjaśnić trzebaby przeprowadzić bardzo szczegółowe etnogeograficzne i ikonograficzne badania. Jak na dziś wydaje się tylko rzeczą mało prawdopodobną, aby odzież zestawiona z oddzielnej krótkiej koszulki oraz z osobnego podołka, w rodzaju spódniczki, jaką spotykamy w głębi ruskich Karpat w zapadłych wsiach Bojków, nadeszła do tamtejszych górali dopiero za czasów renesansu. Zresztą, pozbawiona kołnierza, przyramków i rozporka, drobno marszczona koszula kobiet bojkowskich (fig. 402) zdaje się do pewnego stopnia odpowiadać szacie kobiecej, wyobrażonej na wspomnianym już przez nas pomniku z Adamklissy, znalezionym w Dobrudży i pochodzącym z 27 r. przed Chr. A — powtórzmy to raz jeszcze omówiony przed chwilą przyodziewek kobiecy, w szczególności zaś krótkie koszule, mają uderzający odpowiednik w krótkich koszulach i guniach męskich, noszonych w Karpatach i stanowiących najprawdopodobniej dziedzictwo prastare. Sam fakt, że omawiany typ dwudzielnej odzieży kobiecej przetrwał m. i. w górzystej okolicy wschodnio-karpackiej. najwięcej jednak mówi. Bo wskazówki ikonograficzne mogą być, jak o tem się zaraz przekonamy, zawodne (ob. § 466). To znaczy jakaś odzież rozpowszechniona w pewnej okolicy, powiedzmy, ok. N. Chr. i wyobrażona na ówczesnym zabytku, mogła następnie zaginąć i być dopiero w setki lat później ponownie przyniesioną z tych albo innych krajów.    •

466. Znany pomnik Trajana w Rzymie wyobraża m. i. grupę tak zwanych Sarmatów. Niektórzy mężczyźni mają na sobie suknię wyraźnie zeszytą z rodzaju bluzki i sfałdowanej spódnicy (porówn. fig. 385, 9). Taką odzież spotykamy dziś w Albanji jako strój kobiet, tu i owdzie zaś w południowo-zachodniej Azji jako strój kobiet i mężczyzn. Niektóre południowo-zachodnio-azjatyckie przyodziewki w rodzaju tak zwanej czerkieski, bardzo rozpowszechnione w ciągu ostatnich stuleci w Persji i na Kaukazie, wykazują wyraźny związek z wspomnianym tylko co strojem. Użyczają bowiem od sfałdowanej spódnicy całych partyj, które zostają w nie wszyte bądź jako kliny, bądź jako obszerne wstawki. W związku z tą modą oraz pod jej wyraźnym wpływem pozostaje odpowiednia moda Słowian (ob. końcowy