Strona 485/575
Spis treści -Teoria komunikowania... o
oddziaływania (463)
© CD 17.9. Kampanie (464)
3 Podsumowanie (467)
3 Literatura uzupełniająca (467)
0 Ci Rozdział 18 Oddziaływania społeczno-kulturowe (468)
3 18.1. Behawioralny model oddziaływania (469)
0 €3 18.2. Media, przemoc i
przestępczość (471)
£2 18.2.1. Teoria (472)
£2 18.2.2. Treść (472)
3 18.2.3. Empiryczna
weryfikacja oddziaływania mediów (473)
3 18.2.4. Wywoływanie lęku (474)
£2 18.2.5. Media a przestępczość (474)
£2 18.3. Media, dzieci i młodzież (475)
© CD 18.4. Reakcje zbiorowe (476)
3 18.5. Dyfuzja innowacji i rozwoju (479)
3 18.6. Społeczny rozdział wiedzy (480)
3 18.7. Teoria edukacji społecznej (482)
£2 18.8. Socjalizacja (483)
3 18.9. Kontrola społeczna i kształtowanie świadomości (484)
© C] 18.10. Kultywacja (486)
fij 18.11. Media a długofalowa zmiana społeczna i kulturowa (488)
fij 18.12. Rozrywka (489)
3 Podsumowanie (491)
3 Literatura uzupełniająca (491)
I> M<Quail. liwisi tomtmikomama mason*,go. Wjnrjw, 2007 ISBN 97Ś-K5-OI-ISIJ3-M, C byWN PWN 2007
18.9. Kontrola społeczna i kształtowanie świadomości 485
Jednocześnie media często prezentują pewne zachowania i grupy jako zarazem dewiacyjne i niebezpieczne clla społeczeństwa. Oprócz środowisk przestępczych są to gangi młodzieżowe, narkomani, „pseudokibice” i niektórzy dewianci seksualni, /.daniem niektórych badaczy media zwykle celowo wyolbrzymiają realne zagrożenie i znaczenie takich grup oraz ich działalności (zob. Cohen, Young 1973), przyczyniając się do powstania „paniki moralnej” (zob. Cohen 1972). Do kategorii zachowań antyspołecznych zalicza się również osoby pozostające na zasiłkach, które określane są mianem „pasożytów społecznych” (zob. Golding. Middleton 1982; Sotirovic 2001). Podobnie bywają traktowani imigranci, uchodźcy i inni przybysze (zob. Horsti 2003), a nawet ludzie po prostu ubodzy (zob. Clawson, Trice 2001). Proces ten, nazwany „obwinianiem ofiary”, jest charakterystyczny dla zbiorowego kształtowania opinii, w którym media mogą odgrywać dużą rolę. Jego celem jest wskazanie społeczeństwu kozłów ofiarnych i dostarczenie powodów do oburzenia, aby odwrócić uwagę od prawdziwie złych zjawisk, których przyczyny tkwią w instytuc jach społeczeństwa, i uzyskać poparcie clla wdrażania prawa i porządku.
Dowody na unikanie pewnych tematów z natury rzeczy trudniej zebrać, ale porównawcze analizy treści informacyjnych w kilku krajach wykazały, że niektóre kwestie i części świata są w nich systematycznie pomijane (zob. Golding, F.lliott 1979). Szczegółowe badania treści informacyjnych, jak te przeprowadzone przez Glasgow Media Group (1976, 1980, 1985), także ujawniły pewne znaczące wzory pomijania. Rozważając często elokwentne i przekonujące teoretyczne wywody na temat ideologicznej roli mediów, powinniśmy mieć na uwadze równie przekonujące teorie o ograniczonych możliwościach ich oddziaływania. Szczególnie na miejscu są dane świadczące o selekcji treści przez widownię i „różnicującym dekodowaniu” (zob. Jcnscn 1986, 1998; I.icbcs, Ribak 1991). Większość teorii mówiących o ideologicznym lub hegemo-nicznym oddziaływaniu mediów opiera się na obserwacji mediów i analizie treści, nie na badaniach widowni i „skutków”. Wyniki badań nad „recepcją" stanowią przeciwwagę, chociaż wywodzą się z tej samej szkoły krytycznej.
Miarodajna weryfikacja tego rodzaju wyników badań i teorii oddziaływania ideologicznego jest niemal niemożliwa. Ale faktem jest, że prawie wszystkie media są w rękach (często wielkich) grup interesu lub (jakkolwiek niebezpośrednio) państwa - a więc także grup interesu o znacznej władzy politycznej i gospodarczej (zob. Dreier 1982). Wiele danych potwierdza, że ci, którzy mają kontrolę nad mediami, cenią ją nie tylko dla bezpośrednich zysków ekonomicznych, ale głównie dla wpływów politycznych i społecznych oraz ze względów statusowych. Skutki tego nie są całkiem jednolite i niekoniecznie utwierdzają staius quo. Prawdopodobnie stwierdzenie Herberta Gansa (1979: 68), że „informacje są nic tyle konserwatywne czy liberalne, co reformatorskie", wciąż pozostaje w dużym stopniu prawdziwe. Media realizują swoje własne zadania i mają własną ideologię, aby być przekaźnikiem informacji (np. o skandalach, kryzysach, patologiach społecznych, a także innowacjach), które mogą stawać się impulsem do zmiany. Ponieważ stymulują do działania, pobudzają i wzbudzają niepokój, prawdopodobnie nieco zakłócają ustalony porządek, co świadczy o ich potencjale generowania zmian.
Zapisano zrzut ekranu
kliknij, aby wyświetlić
1 vl JRozdzlał-19 Informacje.
y