170 CZĘŚĆ III. System ochrony zdrowia w Polsce w dobie reformy
W tych warunkach powstał w Ministerstwie Zdrowia program zawierający wskazówki i pierwsze próby określenia standardów dla nowej w naszym systemie jednostki organizacyjnej - zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego, zwanego popularnie „szpitalem pielęgniarskim”85.
Misją zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego jest pomoc osobie przewlekle chorej w odzyskaniu możliwie największego zakresu sprawności i samodzielności oraz poprawa jakości życia zarówno pacjenta, jak i rodziny czy osób mu bliskich, którzy zaangażują się w proces leczenia. Tak określona misja wyznacza główne zadania zakładu, jego wymogi organizacyjne, jak i zakres świadczonych usług.
Z Ustawy o zakładach opieki zdrowotnej wynika86, że zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenia i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin.
Ze względu na specyfikę i dużą różnorodność usług świadczonych w takich zakładach można tworzyć ich różne rodzaje, przykładowo:
• o profilu ogólnym - dla przewlekle chorych i niepełnosprawnych;
• specjalistyczne - dla psychicznie chorych, dla osób z chorobami Alzheimera, SM, po urazie kręgosłupa itp.;
• dla określonych kategorii odbiorców - dla dorosłych, dzieci.
Celem pobytu podopiecznego w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym jest:
• poprawa stanu zdrowia,
• zapobieganie powikłaniom wynikającym z choroby i unieruchomienia,
• aktywizacja i usprawnienie ruchowe,
• zapewnienie bezpieczeństwa i opieki,
• uzyskanie możliwie największej sprawności i samodzielności,
• umacnianie zdrowia,
• przygotowanie chorego i jego rodziny lub opiekunów do samoopieki i samo-pielęgnacji w warunkach domowych,
• pomoc w zakresie powrotu chorego do aktywnego życia.
Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy powinien zapewniać następujący zakres świadczeń:
1. Usługi zdrowotne:
- pielęgnacyjne - wynikające z diagnozy pielęgniarskiej;
- rehabilitacyjne - aktywizacja, rehabilitacja psychiczna i mchowa, terapia mchowa w podstawowym zakresie;
83 Organizacja zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Warszawa, wrzesień 1999.
8(1 Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, Dz.U. nr 91, poz. 408 z późn. zm.