Badanie pacjenta dla potrzeb fizjoterapii 265
pełnieniem wywiadu są dane zawarte w różnych „dokumentach zdrowia”, takich jak: karty informacyjne, książeczki zdrowia itp.
Z wywiadu uzyskujemy informacje dotyczące życia osobistego (np. wiek i zawód chorego, choroby czy urazy przebyte itp.), choroby obecnej oraz rodziny chorego. Najważniejsze są tu dane dotyczące choroby obecnej. Uwzględniają one jej początek (kiedy i jak) i przebieg, objawy ze strony innych narządów oraz dotychczasowe leczenie. Nie rozwijając tego tematu należy powiedzieć, że wywiad powinien być dokładny, a pytania starannie dobrane. W zależności od rodzaju choroby, pytania szczegółowe koncentrują się wokół objawów charakterystycznych dla tej choroby. I tak np. w chorobach układu oddychania czy krążenia pytamy o kaszel i odksztuszanie, o duszność i jej rodzaj, o występowanie bólu w obrębie klatki piersiowej -jego lokalizację, rodzaj i nasilenie. Pytamy tu również o objawy występujące w związku z wysiłkiem fizycznym. Interesuje nas zarówno rodzaj oraz nasilenie tych ostatnich. Niejednokrotnie pytamy pacjenta o samopoczucie - w trakcie wykonywania ćwiczeń, po ich zakończeniu, a nawet w dniu następnym - zwłaszcza po bardziej forsownych ćwiczeniach. W odniesieniu do narządu mchu pytamy m.in. o to, jakie czynności mchowe sprawiają choremu tmdność i na czym ta trudność polega. Interesują nas również dolegliwości towarzyszące tym trudnościom, takie jak: ból (jego lokalizacja, charakter, nasilenie i promieniowanie), zaburzenia czucia, występowanie obrzęków stawów itp. W przypadku dolegliwości bólowych, pytania muszą być dość szczegółowe, gdyż reakcji nociceptywnych - pociągających za sobą subiektywne odczucia w postaci bólu (fizjologicznego, patologicznego, zapalnego, psychogennego itp.) - nie sposób do końca w pełni obiektywnie i wymiernie wyrazić. Bardzo ważne informacje odnośnie bólu - istotne zarówno w jego diagnostyce, jak i w terapii - uzyskuje się więc z wywiadu, a zadawane w wywiadzie pytania, powinny dotyczyć:
• początku objawów bólowych;
• pory dnia i okoliczności w jakich pojawia się ból oraz zmian tych dolegliwości w ciągu dnia (np. po przebudzeniu, po wstaniu, przed południem, w pracy, podczas odpoczynku, wieczorem, podczas snu);
• jego lokalizacji;
• rodzaju bólu (stały - zmieniający się, powierzchowny - głęboki, lokalny - rozlany, ostry - tępy, świdmjący - piekący);
• intensywności i czasu trwania;
• czynników zwiększających lub zmniejszających dolegliwości bólowe (np. ciepło, zimno, określony mch, bezruch, obciążenie, odciążenie, określona pozycja czy określone mchy lokomocyjne itd.).
Ponieważ - jak już wspomniano - bólu nie da się w pełni obiektywnie i wymiernie wyrazić, w praktyce znalazło zastosowanie wiele sposobów jego oceny. W zdecydowanej większości przypadków są to różnorakie skale oraz kwestionariusze oparte, o subiektywne informacje badanego odnośnie siły oraz natężę-