Interwencja kryzysowa cz I00299

84 Część I. SPEKTAKLE KULTURY POPULARNEJ

w stronę uwarunkowań systemowych, a nie jednostkowych (osobowościowych), i tam nakazuje poszukiwać"przyczyn analizowanego zjawiska „utowa-rowiania człowieka”

Na zakończenie oddam głos badanym studentom UAM. Zapytałem, czy przedstawiony im opis człowieka jest trafny (przystaje do rzeczywistości), i poprosiłem o uzasadnienie sądu. Odnosili się do całościowo ujętego opisu (wszystkich czternastu właściwości), ale część nawiązywała wprost do omawianego utowarowienia człowieka. Oto racje czterech respondentów (dwie „za" i dwie „przeciw” wobec trafności opisu):

Opis raczej jest trafny, ponieważ... w dzisiejszych czasach człowiek często traktowany jest jak,.towar na rynku", nie zawiązuje głębszych znajomości i jako najwyższą wartość stawia osobiste korzyści, obcy jest mu altruizm (ZAKEŁ)

Opis raczej nie jest trafny, ponieważ... ludzie potrzebują przynależności oraz głębszych kontaktów międzyludzkich. Człowiek jako istota nie może być towarem! (DAPEP)

Opis raczej jest trafny, ponieważ... współczesnemu człowiekowi towarzyszy przekonanie, że jest tyllęo towarem na rynku, ma umieć się sprzedać, musi być mobilny, korzystać z wszystkiej dostępnych atrakcji (ilsICBP)

Opis zdecydowanie nie jest trafny, ponieważ... mogę zaobserwować takie zjawiska w telewizji, książkach, gazetach. Ale ludzie, wśród których się obracam prezentują w większości inne wartości (RETMŚ)

Pytanie o to, czy „człowiek jest towarem” we współczesnym świecie, pozostawiam bez jednoznacznej odpowiedzi. Natomiast zasadna będzie konkluzja, że utowarowianie siebie oraz innych jest zjawiskiem, które obecnie dostrzegają zarówno naukowcy, jak i „przeciętni" młodzi Polacy.

Bibliografia

Aldridge A., Konsumpcja, Warszawa 2006.

Barber B., Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli, Warszawa 2008.

Baudrillard J., Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, Warszawa 2006.

Bauman Z., Globalizacja. Icoz tego dla ludzi wynika, Warszawa 2006.

Bauman Z., Konsumenci w społeczeństwie konsumentów, „Cykl wykładów dziekańskich «Gospodarka i społeczeństwo*” Łódź 2007.

Bauman Z., Konsumowanie życia, Kraków 2009.

Bauman Z., Konsumując życie - o konsumentach w społeczeństwie konsumentów [w:] A. Jawłowska, M. Kempny (red.), Konsumpcja - istotny wymiar globalizacji kulturowej, Warszawa 2005.

Bauman Z., Płynna nowoczesność, Kraków 2006.

Bauman Z., Płynne życie, Kraków 2007.

Bauman Z., Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Kraków 2006.

Bauman Z., Prawodawcy i tłumacze, Warszawa 1998.

Bauman Z., Razem osobno, Kraków 2003.

Bauman Z., Społeczeństwo w stanie obłężenia, Warszawa 2007.

Bauman Z., Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Kraków 2007.

Bauman Z., Tożsamość: Rozmowy z Benedetto Vecchim, Gdańsk 2005.

Bauman Z., Życie na przemiał, Kraków 2004.

Benedict R., Wzory kultury, Warszawa 1999.

Debord G., Społeczeństwo spektaklu, Gdańsk 1998.

Dudzikowa M., Esej o codzienności szkolnej z perspektywy metafor [w:] M. Dudzi-kowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie, t. V, Gdańsk 2010.

Dudzikowa M., Wawrzyniak-Beszterda R. (red.), Doświadczenia szkolne pierwszego rocznika reformy edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne, „Maturzyści 2005' - Studenci UAM w Poznaniu”, 1.1, Kraków 2010.

Dudzikowa M., Wawrzyniak-Beszterda R., Jaskulska S., Kapitał społeczny w szkołach różnego szczebla. Diagnoza i uwarunkowania, „Maturzyści 2005’ - Studenci UAM w Poznaniu”, t. II, Kraków 2011.

Featherstone M., Koncepcje kultury konsumenckiej [w:] M. Lambkin, G. Foxale, F. von Raaij, B. Heilbrunn (red.), Zachowanie konsumenta. Koncepcje i badania europejskie, Warszawa 2001.

Grzeszczyk E., Amerykańskie wzory konsumpcyjne, „Kultura i Społeczeństwo” 2004, nr 4.

Linde S.B., Słownik języka polskiego, Warszawa 1807, http://books.google.pl (data dostępu: 30.10.2010).

Marciniak M., Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej. Perspektywa Bauma-nowska, „Maturzyści 2005’ - Studenci UAM w Poznaniu”, t. V, Kraków (w druku).

Marciniak M., Syndrom konsumpcyjny - rzecz o kanibalizmie? [w:] J. Drozdowicz, M. Bernasiewicz (red.), Kultura popularna w społeczeństwie współczesnym. Teoria i rzeczywistość, Kraków 2010.

Mathews G., Supermarket kultury. Kultura globalna a tożsamość jednostki, Warszawa 2005.

Melosik Z. (red.), Ciało i zdrowie w społeczeństwie konsumpcji, Poznań - Toruń 1999.

Potulicka E., Rutkowiak Neoliberalne uwikłania edukacji, Kraków 2010.

Ritzer G., Magiczny świat konsumpcji, Warszawa 2009.

Romaniszyn K„ Rzecz o pracy i konsumpcji. Analiza antropologiczna, Kraków 2007.

Słownik języka polskiego, www.sjp.pwn.pl (data dostępu: 30.10.2010).

Sobol E. (oprać.), Podręczny słownik języka polskiego, Warszawa 1996.

SzlendaJk T., Supermaketyzacja. Religia i obyczaje seksualne młodzieży w kulturze konsumpcyjnej, Wrocław 2008.

Terada Y., Rozwój społeczeństwa konsumpcyjnego i różne koncepcje wolności [w:] M. Gołka (red.), W cywilizacji konsumpcyjnej, Poznań 2004.