NDIGCZAS0034762518

4 Walery Goetel

wysiłki w zwalczaniu piętrzących się trudności i napięte oczekiwanie na decyzję najwyższych czynników Rzeczypospolitej, w których'ręce złożono losy fundacji. Wreszcie dnia 30 września 1924 r. Rada Ministrów przyjmuje i zatwierdza statut fundacji, a w kilka dni później, dnia 3 października, umiera Zamoyski. Czy powalony ciężką niemocą i niemal nieprzytomny rozumiał jeszcze szczęsną dla Niego wiadomość o wejściu fundacji w życie, niewiadomo...

Dla wszystkich miłośników naszych najpiękniejszych gór polskich, postać Władysława Zamoyskiego pozostanie w niezatartej pamięci, jako człowieka dla Tatr i Zakopanego prawdziwie opatrznościowego.

Już sama chwila i sposób zakupienia przez Niego Zakopanego były zwiastunami, że w dziejach Tatr Polskich zaczyna się nowa karta.

Wskutek długoletniej rabunkowej gospodarki i niedołężnej administracji, Zakopane, wraz z większą częścią należących do nich najpiękniejszych okolic Tatr Polskich, popadły w latach ośmdziesiątych w stan zupełnej ruiny. W szczególności stan lasów był tak okropny, że Tatrom Polskim groziła zamiana na całkowitą pustynię, a Towarzystwo Tatrzańskie w słusznem zrozumieniu zawisłej nad Tatrami klęski, rozwinęło usilną akcję w kierunku nabycia zakopiańskiego klucza na rzecz Narodu. Mimo to dobra zakopiańskie wystawione zostały na licytację, a Towarzystwo Tatrzańskie stając do tej licytacji dnia 9 maja 1889 r„ a rozporządzając środkami bardzo ograniczo-nemi, mimo wszelkich wysiłków mało miało widoków na zapobieżenie nieuchronnej, zdawało się, katastrofie, jaką byłoby przejście Zakopanego w ręce obce.

1 wówczas zjawia się zbawca Tatr w postaci Hr. Władysława Zamoyskiego, który na licytacji zniszczone dobra zakupuje. Jak wielką była radość z tego zdarzenia miłośników gór, świadczy fakt, że Towarzystwo Tatrzańskie oceniając wielkoduszne intencje Zamoyskiego, składa Mu przez osobną deputację najserdeczniejsze podziękowanie i postanawia zbierać fundusze na wystawienie przy Morskiem Oku kaplicy, na pamiątkę wydobycia Zakopanego z rąk obcych.

1 rzeczywiście dzieje dóbr zakopiańskich zmieniają się odtąd całkowicie na lepsze. Władysław Zamoyski rozpoczyna wielką, na długie lata zakreśloną pracę nad zasadzeniem i odnowieniem zniszczonych lasów tatrzańskich, nad uporządkowaniem gospodarki i podniesieniem ekonomicznem Zakopanego i Podhala. Nie ma rzeczy, ani dzieła doniosłego, w którem nie brałby udziału, którego nie byłby inicjatorem, twórcą lub wielką częścią : wybudowanie drogi Zakopane—Morskie Oko, udostępnienie regli tatrzańskich, kolej Chabówka—Zakopane, wykup propinacji w okręgu zakopiań-