page0018

12 —

swoich członków, naprzykład byt ekonomiczny, oświata i t. d. W ten więc sposób z moralnością ze stanowiska ujemnego uważaną, łączą się. dodatnie czynniki społeczne jak oświata, wychowanie, religijność i t. d. W wizerunku stanu moralnego społeczeństwa pierwsze stanowić będą kontury, drugie—cienie i kolory.

Stos juki te wyrażamy w ilościach procentowych biorąc 100 na ogół danego stosunku. Ilość osób należących do pewnego objawu społecznego, uważaną podług danego stosunku, porównywa się z liczbą mieszkańców danego kraju należących do pewnej klasy społeczeństwa; z tych różnych kombinacyj wysnuwa się wnioski o wpływie moralizującym danego czynnika. Każdy zaś objaw uważać wypada dwojako: l-o jako fakt stały albo ustalony w danych warunkach rip. liczba przestępców większa lub mniejsza, w tym lub innym rodzaju uczynków występująca, podług wieku, stauu i t. d. stanowi to rozdział, który przez analogię życia ludzkiego do zjawisk natury, nazywamy statyką moralną; po 2-e pod względem postępu złego lub dobrego z biegiem czasu, co świadczyć będzie o dodatnim lub ujemnym wpływie zmian, jakie czas w stanie społeczeństwa zaprowadza; ten rozdział stanowi to, co dynamiką moralną (odnośnie do przestępstw—d. kryminalną) nazwiemy.

Ponieważ, jak się powiedziało wyżej, moralność publiczna najwydatniej objawia się w czynach przedstawiających ją z ujemnej strony, statyka więc i dynamika moralna w głównej części będzie sta-tyką i dynamiką kryminalną. Ale ponieważ zadaniem naszern jest skreślić wizerunek stanu moralnego społeczeństwa, o ile byśmy mogli, najzupełniejszy, więc zarówno z dodatniej jak z ujemnej strony; szczegóły przeto kryminalnośei czyli objawionej pochopności do przestępstw ^J) uważać będziemy, o ile można, w związku z różnemi czynnikami i o objawami życia społecznego, używając cyfr przestępców za

*) Wyrazu kryminalność używamy w tern znaczeniu jako brzmieniem swern najprzystępniej wypowiadającego niniejsze pojęcie, które odpowiada niemoralności ze stanowiska prawa karnego. Jestto tylko abstrae-t.uru pojęcia w mowie zwykłego utartego — kryminał, kryminalista, czyn kryminalny i t. p. zrozumialszy więc niż np. prawołomność użyty w przekładzie polskim Drobisclia, który jest tłumaczem niemieckiego „Ge-setzwidrigkeit‘‘. Pomijamy tu użyty przez niektórych wyraz przestępu ość dziwnie brzmiący w naszym języku, który jest wyrazem rosyjskim spoi -szczonym.

http://rcin.org.pl