26 Rozdział 1
26 Rozdział 1
Pionowe stresory
wzorce rodzinne, mity, sekrety, dziedzictwo rodzinne i
Poziomy systemu
1. Społeczny, kulturalny, polityczny, ekonomiczny (pleć, religia, rasa itd.) -
2. Środowisko, przyjaciele z pracy ,
3. Rodzina pochodzenia
4. Rodzina nuklearna — 5. Jednostka -----1 |
| czas | ||||||
Poziome stresory — |
J j |
2. Zmiany w cyklu życia
3. Nieprzewidywalne: przedwczesna śmierć, przewlekła choroba, wypadek
Ryc. 2. Poziome i pionowe stresory w systemie rodzinnym (Carter i McGoldrick 1988).
Czynniki stresowe o charakterze pionowym są przekazywane z pokolenia na pokolenie w postaci mitów, wzorców i delegacji rodzinnych. Działają one na różne poziomy systemu rodzinnego. W odczuciu większości badaczy zajmujących się podejściem rozwojowym do rodziny (Carter i McGoldrick 1980) stopień stresu na obu osiach poziomej i pionowej determinuje mniej lub bardziej satysfakcjonujące przechodzenie przez fazy cyklu życia rodziny.
Na przykład, jeśli na osi poziomej pojawi się jakiś szczególny dla rodziny stres rozwojowy, a nawet jeśli jest ona tylko w trakcie przechodzenia z jednej fazy cyklu życia do drugiej, czynnik z osi pionowej może spowodować „wykolejenie” się rodziny z normalnego rytmu rozwojowego. Może to być mit rodzinny nadający zdarzeniu stresowemu na pozór łagodnemu jakieś specyficzne znaczenie. Momenty przechodzenia rodziny przez punkty krytyczne pomiędzy poszczególnymi fazami także stwarzają szczególne zagrożenia powstawaniem niekorzystnych objawów u jednego lub więcej członków systemu rodzinnego. To stwierdzenie będzie się wielokrotnie powtarzać w podręczniku ze względu na jego kluczowe implikacje dla terapeutów rodzinnych.
Przedstawiliśmy najważniejsze elementy podejścia rozwojowego w badaniach nad rodziną. Do przedstawionych tu pojęć i koncepcji hęd/icmy wielokrotnie powracać ze względu na ich istotne znaczenie dla terapeutów rodzinnych i większości strategii terapeutycznych w terapii rodzin.