84174 sr2

Jeszcze jedna chińska tajemnica

Chińczycy mieli wiele tajemnic: sposób przygotowywania herbaty, wyrób papieru, porcelany...

Mieszkając w losie, nie możemy zadowalać się pisaniem na ziemi, kamykami czy gałązkami. Potrzebny nam jest papier i zdobędziemy go. Ale najpierw opowiemy, z czego i jak papier się wyrabia.

Poprzednikiem papieru był papirus (po egipsku ..dar rzeki**), który w starożytnym Egipcie wyrabiano z łodyg wysokiej ci bory. wyrastającej na brzegu Nilu. Nazwa papirus w botanice brzmi: Cyperus papyrus. U nas możecie zobaczyć tę roślinę w doniczkach, a pokrewną jej turzycą — na bagnach. Egipcjanie cięli łodygi papirusa na długie, cienkie paski, zwilżali je. kładli warstwami na deski i prasowali. Wysuszone, długie paski zwijali. Na tych zwojach pisano w Egipcie. Grecji i Rzymie.

W Egipcie znajdowały się biblioteki posiadające po 30 000 zwojów. Szczególnie bogata była Biblioteka Aleksandryjska. Papirusy były tak rozpowszechnione, że kupcy zawijali w nie towar zakupiony przez klientów. Wiele rękopisów na papirusach znaleziono w grobowcach egipskich. Najstarszy zwój liczy z górą 5500 lat.

Zwoje papirusu można oglądać też w leningradz-^ kim Ermitażu *.

Już w II wieku p.n.e. papirus zaczęto zastępować pergaminem.

‘Ermitaż — nazwa muzeum założonego w XVIII wieku. Znajduje się tam wielka galeria obrazów oraz bogate zbiory archeologiczne egipskie, greckie, rzymskie

Król syryjski Eumeniusz II postanowił w swej stolicy — Pergamie — utworzyć wielką biblioteką i w tym celu zamierzał zakupić papirus w Egipcie. Faraon egipski Ptolemeusz Jąkając się, że biblioteka w Pergamie zaćmi swą sławą Bibliotekę Aleksandryjską, wydał zakaz wywozu papirusu do Syrii. Wówczas zaczęto w Pergamie pisać na specjalnie wyprawionych skórach młodych owiec i cieląt. Skóry te odznaczały się znaczną trwałością — nazwano je pergaminem. W średniowieczu pergamin był w Europie bardzo kosztowny i cena książki wysoka. W bibliotekach książki przymocowane były łańcuchami do stołów. Pergamin był tak kosztowny, że pisarze-mnisi wyskrobywali niejednokrotnie tekst starych ksiąg, aby wpisać nowy.

Chińczyczy początkowo pisali na wąskich bambusowych listewkach, wypalając na nich znaki. Było to bardzo niewygodne. Potem pisali na lakierowanym jedwabiu, co było bardzo kosztowne.

Wynalezienie metody produkcji papieru z rozdrobnionych włókien jedwabiu, z pakuł, z kory morwy, z łyka młodego bambusa i szmat przypisywane jest Tsai-Lunowi w roku 105 p.n.e.

Kronika chińska powiada: „Każdy wysoko ceni działalność Tsai-Luna, który wynalazł papier. Sława jego żyje po dziś dzień".

Chińczycy robili papier w sposób następujący: rozmoczoną korę morwy, rozdzieloną na cienkie pasy, gotowano przez dwie godziny w roztworze gaszonego wapna. Otrzymaną masę rozbijało się drewnianymi młotkami, dodając do niej kleju i zalewając wodą.

Najważniejszym momentem produkcji arkusza papieru było czerpanie masy papierowej cienkim sitem

285