94280001 djvu

280 ADOLF BECK

muje wybitny wpływ hamujący. U psów można z łatwością obserwować po odcięciu rdzenia od mózgu, lub po zniszczeniu kory mózgowej cały szereg odruchów, które u zwierzęcia zdrowego tylko czasem lub zupełnie nie występują. Tu należy t. zw. odruch skrobania, t. j. ruchy skrobania wykonane kończyną tylną wskutek głaskania skóry brzucha z boku (Goltz), odruch zgięcia palców i zgięcia grzbietnego stopy przy słabem ukłuciu stopy Bik e-ł-e-e)-4td^

1 Hamowanie odruchów może być wywołane, względnie wzmocnione, przez drażnienie nerwów dośrodkowych, a więc właściwie też na drodze odruchowej. I tak możemy bardzo łatwo zahamować opisany wyżej odruch skrzeczenia u żab, pozbawionych półkul mózgowych przez to, że uciśniemy silnie łapkę, albo przez przyłożenie do skóry kończyn lub tułowia papierka, napojonego kwasem siarkowym. Odruch, który z łatwością u żaby otrzymać można przez mechaniczne drażnienie łapki, ustaje lub przynajmniej staje się znacznie słabszym, gdy równocześnie drażnimy dośrodkowy koniec nerwu kulszowego drugiej łapki.

Obecność mózgu lub nawet środomózgowia do tego nie jest koniecznie potrzebną. Objawy bowiem hamowania obserwować możemy także u żab, u których pozostawiono tylko rdzeń pacierzowy. Podobne hamowanie odruchowe występuje i u zwierząt ssących. Jeżeli umieścimy psa z przeciętym rdzeniem pacierzowym w ten sposób, aby tylne kończyny wolno wisiały, występują u niego rytmiczne ruchy wahadłowe tych kończyn. Są tc ruchy odruchowe spowodowane przez mechaniczną podnietę, jaką tworzy samo ciążenie łapek. Otóż te ruchy zastanowić można przez ucisk ogona. Podobnie można przez drażnienie skóry zahamować i inne odruchy

I (odruchy ścięgniste, erekcyę i t d.). Hamowanie odruchów przez drażnienie nerwów dośrodkowych jest oddawna znane, a posługu-I jemy się nierzadko niem w życiu codziennem. Znany jest sposób ⁴ stłumienia kichania przez tarcie nosa; niektóre osoby chcąc wstrzymać się od płaczu zagryzają wargi, inni, aby stłumić śmiech, szczypią się i t. d. Fakt, że hamowanie odruchów występuje także po ! zupełnem odcięciu rdzenia od wyższych części układu nerwowego, wskazuje dowodnie, że zjawisko to nie zależy od jakichś osobnych ośrodków, których specyalną funkcyą byłoby tłumienie czynności ośrodków odruchowych lub obniżanie ich pobudliwości, lecz że jest zjawiskiem ogólnej natury, własnością wszystkich, lub przynajmniej znacznej części ośrodkow odruchów eh.