94280001 djvu

380 ADOLF BECK

b)    Układ autonomiczny w rdzeniu przedłużonym: są to włókna, które za pośrednictwem VII, VIII i IX nerwów mózgowych zaopatrują, narządy krążenia i oddychania i przewód pokarmowy: wreszcie

c)    Krzyżowy układ, którego nerwy zdążają do splotu podbrzusznego (plexus hypogasfricus), a stąd włókna drugich neuronów do prostnicy, odbytnicy, pęcherza i zewnętrznych narządów płciowy(h.

Układ autonomiczny, którego dokładne zbadanie zawdzięczamy Gaskellowi i Langleyowi, zaopatruje wszystkie gruczoły ciała oraz wszystkie mięsnie gładkie Czynność jego tylko w ograniczonym stopniu zależna jest od układu nerwowego środkowego.

Każda połowa unerwia tylko odpowiednią stronę, z wyjątkiem narządów płciowych i ogona zwierząt, gdzie działanie każdego nerwu jest obustronne.

Nerw ws k b u¹ tiy sz^ n y, który dostaje włókna z pierwszych 7 korzonków piersiowych, wysyła nerwy ruchowe do mięśnia rozszerzającego źrenicę iw. dilatator yupillae), do mięśnia trzeciej powieki u zwierząt tak, że drażnienie nerwu tego powoduje wciągnięcie migotki {membrana mctitans), dalej do mięśni gładkich błony oczodołowej {membrana orbitaUs\ które zwężają powiekę i wysuwają gałkę oczną. Prócz tego zaopatruje szyjny nerw współczulny mięśnie zwężające naczynia tęczówki i spojówki i gruczoł łzowy. Dalej jest on nerwem naczynioruchowe m (zwężającym naczynia] skóry i błony śluzowej głowy, ślinianek, zawiera nerwy wydzielnicze tych gruczołów i nerwy ruchowe zaopatrujące mięśnie przywłośne {mm. arrectores pilorum). Wszystkie prawie te włókna pochodzą ze zwoju szyjnego wyższego {ganglion cernicale sup.) i to przechodzą już to do splotów naczyniowych, już też do niektórych mózgowych lub trzech górnych nerwów rdzeniowych.

Zwoje kręgowe (ganglia rertebralia) części piersiowej, brzusznej i miednicznej nerwu współczulnego zaopatrują skórę tułowia, kończyn, odbytu i zewnętrznych części narządu płciowego w nerwy naczynioruchowe, wydzielnicze i pilomotoryczne, nadto mięśnie narządów płciowych jak retractor penis, mięśnie t unie a dartos.

Ze zwojów przedkręgowych {ganglia praetertebralia) zwój szyjny dolny nerwu współczulnego (Ganglion stellatum), do którego dochodzą włó -na z gałązek łączących lV-gc do VIII, czasem i IX korzonków piersiowych. Sam wysyła włókna naczynioruchowe do naczyń przednich kończyn, oraz wydzielnicze do gruczołów potnych tych kończyn, dalej nerwy do mięśni przywłośnych. Z tego zwoju