254 (33)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM, Kraków2005

RELIGIE LUDÓW PASTERSKICH

naśladownictwa dorosłych. Cot thak odzwierciedla główne cechy podarowanego przez ojca wołu, kształt jego rogów, umaszczenie czy noszone ozdoby. Zwierzę to (u Nuerów zwane thak gareda „wół mojej inicjacji”, u Masajów ol-mokoyet) staje się dla właściciela ulubieńcem, doskonałym symbolem jedności ludzi i bydła. Młodzieńcy bawią się z nimi i dużo przebywają w ich towarzystwie, witają się po dłuższej nieobecności i czule żegnają. Wieczorem zdrapują z nich brud, niemal wyciągają odchody i smarują grzbiet popiołem na znak poświęcenia Bogu. Komponują o nich poematy i śpiewają pieśni. Żadna muzyka nie jest słodsza ich uszom niż dźwięk dzwonka przywiązanego do jego rogu. Kiedy wół zdechnie, właściciel pogrążony jest w głębokiej żałobie. Jeśli on umrze wcześniej, tego wołu poświęca się w czasie rytuałów' żałobnych. Nie można go ani sprzedać, ani zabić, chyba że na żądanie kapłana. Ada Wińcza przytacza przerażającą historię młodego Masaja, który zabił angielskiego komisarza za to, że ten skierował na rzeź jego ol-mokoyet^l8. Poprzez związek z wołem młodzieniec wchodzi bowiem w' inną relację z Bogiem, duchami opiekuńczymi jego rodu i duchami przodków'. Jest to środek komunikacji ze światem duchów, punkt spotkania dusz>' młodzieńca i duchowych sił egzystujących w święcie. W wole tym skupiona jest idea relacji między bydłem a człowiekiem, dlatego nawet jeśli zmieni się ulubieńca, pozostaje nadal jego imię.

Specjalne znaczenie ma dla pasterzy Afryki mleko i krew bydła, z których przyrządzano napój sakralny. Jak

¹⁸ A. Wińcza, op. cif., s. 136-137.