39 (397)

i iaJżet UE i rozliczenia Polski z unijnym budżetem 39

-    ryczałt, jak też niewykorzystane w pełni środki przedakcesyjne z lat 2000 2003, wykorzystywane w pierwszym okresie po akcesji¹⁶, łagodziły nieco trudności budżetu w latach 2004-2006, ale miały charakter przejściowy.

W świetle powyższego można stwierdzić, że członkostwo w UE przyczyniło się *l pogorszenia sytuacji finansów publicznych (pogłębienia deficytu): ubytkom do-dsodów budżetu państwa - z tytułu składki płaconej do budżetu UE - nie towarzysz;. bowiem dopływ środków z budżetu UE (z wyjątkiem przejściowych rozwiązań, u>. ryczałt na poprawę płynności budżetu). Wsparcie z budżetu UE trafia bowiem

-    e do budżetu państwa, a do innych odbiorców w kraju. Wpłata do budżetu UE, e>li nie jest skompensowana dodatkowym dochodami (a takich w krótkim okresie

ma) powiększa deficyt budżetowy. Dopiero po upływie kilku lat można liczyć u. zasilenie budżetu państwa środkami, które są wynikiem akcesji: będą to np. dołkowe podatki płacone przez przedsiębiorców, którzy zwiększyli skalę działania swoich dochodów dzięki akcesji do UE, w tym także dzięki wsparciu strukturalnemu z budżetu UE.

W zwuązku z tymi zagrożeniami dla budżetu państwa wejście Polski do UE po-~ :nno było zmobilizować władze do przeprowadzenia reformy finansów publicznych. b> przekazywana z roku na rok składka do unijnego budżetu nie powiększała trwale ceficytu finansów publicznych. W praktyce tak się nie stało. Przeszkodził temu nie tylko brak woli politycznej kolejnych rządów, ale także bardzo dobra koniunktura gospodarcza i związany z nią relatywnie duży w zrost dochodów budżetu państwa. Dobra '> tuacja osłabiła presję na reformę finansów publicznych, która musiałaby oznaczać redukcję części wydatków publicznych, a taka decyzja jest zaw sze niepopularna dla władzy i w efekcie odsuwana w’ czasie tak długo, jak długo jest to możliwe.

Warto podkreślić raz jeszcze, że wprawdzie składka do budżetu jest istotnym obciążeniem dla budżetu państwa, to jednak Polska, jako kraj relatywnie ubogi w sto-?unku do wielu pozostałych członków Unii, uzyskuje środki finansowe znacznie przewyższające wysokość tej składki i z roku na rok jest coraz większym beneficjentem netto. Jeszcze ważniejsze są inne korzyści akcesji, także o charakterze pozaekonomicznym, których pozycja netto rozliczeń z budżetem UE nie obejmuje.

Dodatkowym czynnikiem, który w dłuższym czasie dyscyplinuje finanse publiczne Polski i innych państw’ UE, są kryteria konwergencji, a zwłaszcza kryterium niskiego deficytu budżetowego (maximum 3-procentow’y deficyt budżetowy, por. pkt. 8). Dążenie do uzyskania niskiego deficytu utrudnia bowiem sfinansowanie

¹⁶ Środki te powinny być wykorzystane do końca 2006 r., zgodnie z zasadą n+2. Dłużej niewykorzystywane były środki funduszu przedakcesyjnego ISPA, gdzie zasada la nic obowiązywała. Po akcesji do UE zostały one włączone do środków Funduszu Spójności.