96 (39)

Sztuka argumentacji - Krzysztof Szymanek, Krzysztof A. Wieczorek, Andrzej S. Wójcik - iLibrary Reader

Strona 96/150

Limit wydruku: 0

K. Sajmimlc. K. A. WKcecrik. A. S. Wójcik. Sauka drgmowcfl ÓtitaiM* u A*AwA» MłUMcntÓH. Wjrwua. 21K0. ISBN S? 01 • I40Ó9 U. O by WN PWN 200}

96 Wybrane problemy argumentacji_

odwołujemy się do wnioskowania, w którym interesujący nas parametr szacujemy na podstawie zbadania małej części populacji, czyli tzw. próby. Wnioskowanie na podstawie próby o cechach całej populacji nazywamy wnioskowaniem statystycznym. Oto trzy zaczerpnięte z praktyki przykłady stosowania wnioskowań statystycznych:

(a)    na podstawie ankietowego badania grupy kilkuset Polaków wmioskuje się o liczbie papierosów wypalanych przez przeciętnego Polaka:

(b)    na podstawie wyników terapii wybranej grupy chorych przy użyciu nowego Icku wnioskuje się o skuteczności tego leku w populacji wszystkich chorych;

(c)    na podstawie znanych sobie kilku lub kilkunastu przedstawicieli jakiejś profesji czy narodowości wnioskuje się na temat cech typowej osoby wykonującej tę profesję czy będącej danej narodowości;

(d)    na podstawie procentu trafnych prognoz oblicza się wiarygodność metody przewidywania pogody.

Wnioskowania statystyczne generalnie nic są niezawodne — jest możliwe, że wniosek takiego wnioskowania okaże się fałszywy. Z reguły potrafimy tylko orzec, że populacja ma z określoną wiarygodnością własność będącą przedmiotem wnioskowania. Ścisłe wyliczenia owej wiarygodności są możliwe dzięki zastosowaniu zaawansowanych technik statystyki matematycznej. W niniejszym opracowaniu pragniemy zorientować Czytelnika w detalach kilku najmniej skomplikowanych matematycznie metod.

W niniejszym rozdziale zajmujemy się wyłącznie przypadkami, w których wnioskuje się na podstawie próby znikomo małej w porównaniu z populacją.

Intuicyjnie wyczuwamy, że odczytanie z próby informacji o całości populacji jest możliwe tylko wtedy, gdy próba w jakiś sposób odzwierciedla skład populacji, jeśli chodzi o proporcje poszczególnych rodzajów wchodzących w jej skład elementów, a także, gdy próba owa jest dostatecznie liczna. Stosownie do powyższych uwag. formułujemy dwa ogólne warunki, które musi spełniać próba, by na jej podstawie można było poprawnie wnioskować. Będą to: warunek reprezentatywności próby, oraz warunek dostatecznej liczebności próby. Omównny też problem obiektywnego ustalenia ccch elementów' próby.

Próba reprezentatywna, to próba, która w odniesieniu do dowolnej cechy C mogącej przysługiwać elementom populacji zawiera dokładnie taki sam odsetek charakteryzujących się nią przedmiotów, jak cała populacja. Oczywiście, nic jest możliwe uzyskanie próby w pełni spełniającej powyższy warunek — w praktyce zadowalamy się próbami bliskimi temu ideałowi. Najlepsze wyniki daje zestawianie próby z elementów wylosowanych z całości populacji w ten sposób, by każdy element populacji miał identyczne szanse znalezienia się w próbie. Próbę tak otrzymaną nazywamy próbą losową.

Mówimy, że cecha populacji jest w próbie nadreprezentowana, gdy odsetek elementów ją posiadających jest większy w próbie niż w populacji. Stwierdzenie, że jakaś cecha jest w próbie wyraźnie nadreprezentowana, budzi wątpliwości odnośnie wiarygodności otrzymanych wniosków.

13:01

Tj Start    ^ Gra FreeCell #30416    95 - Paint    5^ Itelix iLibrary Reader    §1 Sztuka argumentacji