ashmore2

(b)    ⁰

Ryc. 9.1 i

W rekonstrukcji szkieletu europejskiego domu z okresu neolitu (a) widoczna jest charakterystyczna linearność formy. Rekonstrukcja oparta została na (b) kopalnych śladach budowli z dawnego poziomu gruntu, odsłoniętych w czasie wykopalisk.

jednostki we wprowadzaniu zmian. Pod innymi względami jego podejście jest jednak odmienne, jest też bardziej typowe dla orientacji postprocesualnej.

Celem Hoddera jest zrozumienie formy źródeł archeologicznych europejskiego neolitu i dawnych znaczeń, których jest ona wcieleniem. Zamiast koncentrować się na zmianach zachodzących w eksploatacji roślin i zwierząt oraz następstwach tych zmian, Hodder stara się zidentyfikować trwałe wzorce odnajdywane wśród badanych artefaktów, ekofaktów i obiektów nieruchomych. Wykrył na przykład konsekwentne stosowanie form linearnych w formie domów (ryc. 9.11), dekoracji ceramiki i, później, w kształcie grobowców. W stylu „linearnym ”, o którym mowa, przestrzeń (w budynkach i na powierzchni naczyń) podzielona jest na wyraźne jednostki, czy też pola. Co więcej, Hodder zauważył, że zmiany w motywach dekoracyjnych ceramiki i podziałach przestrzennych wewnątrz domów wprowadzono w tym samym czasie. Coraz więcej wagi zaczęto przywiązywać do granic dzielących przestrzenie, co znalazło wyraz w coraz bardziej złożonych planach domów i motywach dekoracji geometrycznych. W architekturze było to szczególnie widoczne w starannym opracowaniu otworów wejściowych, gdzie zresztą znajdowano najwięcej ozdobnej ceramiki. Według Hoddera te paralele są odbiciem wartości kulturowych strukturyzujących życie społeczeństw neolitycznej Europy, w których granice i podziały stawały się z czasem coraz ważniejsze. Działo się tak dlatego, pisze Hodder, że ludzie wykorzystywali je, by odróżnić domenę domostwa ludzkiego od dzikiego świata na zewnątrz. Na przykład poprzez udramatyzowanie otworów wejściowych i zaaranżowanie pomieszczeń w budynku w sekwencji linearnej, mieszkańcy chcieli uzyskać kontrolę nad wchodzącymi do domu obcymi, czy byliby to ludzie, czy też nie. Obserwowane zmiany w formie domów i ceramiki nie następowały nagle, lecz stopniowo. Podczas gdy poszczególni budowniczowie i garncarze aktywnie reinterpetowali symbole, robili to jednak w kontekście przyjętego systemu, w którym ich domy i naczynia wciąż musiały być zrozumiałe.

Tak więc Hodder interpretuje europejski neolit najogólniej jako czas udomowienia form kulturowych, w którym akumulacja indywidualnych, mających znaczenie symboliczne decyzji, skutkuje stworzeniem i stosowaniem tych form. Archeolodzy tradycyjnie koncentrowali się na technologicznym i ekonomicznym aspekcie neolitu jako epoki, w której doszło do udomowienia roślin i zwierząt. Dla Hoddera, przeciwnie, było ono tylko jednym z wielu i wcale nie najważniejszym, przejawem zmian całego systemu kulturowego.

Różnica między powyższą interpretacją a interpretacjami kulturowo-histo-ryczną i procesualną jest wyraźna. Zarówno podejście postprocesualne, jak ikulturowo-historyczne koncentrują się na stylu. W podejściu kulturowo-histo-rycznym zmiany stylistyczne wykorzystuje się do tworzenia struktur czasowo-przestrzennych; w archeologii postprocesualnej na podstawie analizy stylu wnioskuje się o symbolicznych znaczeniach, jakie się za nim kryją, a także o tym, jak użytkownik manipulował tymi znaczeniami. Z drugiej strony, przekonaliśmy się, że interpretacje procesualne podkreślają adaptacyjne aspekty kultury, zwykle koncentrując się na badaniu najbardziej dostępnych archeologom części danej