Atlas muzyki2

.    waęła nazwę od mięjsca.

nic w kobicie lub te-* ¹ »£w tfiorckfc* komnatach (wirowro. *S SiwataŁ * od XVIII w rówmcz w salo-rtf gackich. Ma za^fe obsadę soh-w czasach kJas>vyzmu muzyka kam. sii) ud pow*ąjącq wówczas muzyki ; udmłom orkiestry, choru i wieltac--?'uiifvnt>dUn*i Zwracała się ona. podobnie juk i 'jstch Mroku, w stronę mulego kręgu znaw-, nuJuiniktw Dlatego styl kom. pozwala! Ij    kunszt ownośc [...] niż styl teatralny”

\NT2, 1752). Zasadniczo literatury solo-się do obszaru muzyki kameralnej v «$kdu nii brak elementu współdziałania. Stopa

vi; ti loszech >y XVIII w. powstała żywa trądy-•a aWmistycaui. o rosnącęj wirtuozerii, z obecności* Jiguracji, o słodkiej wł. melodyce. Generacje misinów i szkoły: G TARTCNI (zm. 1770. fcfett P NARDINI (1722-1793; sonaty solowi kapow); A. LOLU (1730-1802) lub szko-!j pwnoucka: G. B. SOMIS (zra. 1763, T\iryn)* a G PUGNANI (1731-1798. “niryn); G. B. nom (1755-1824, Turyn, Londyn, Paryż), F. GHMI NIANI (1687-1762, Lukka) wywarł wiel-li wpjwnattchnikę wiolinistyczną dzięki pod-fęamtowi The Artof Playing on the Wolto (Lon-W⁷f »y«L fr- -Paryż 1752. nicm. - Wiedeń 17X5), w którym zawarł iniuL systematyczne ćwi-aema różnych odmian smyczkowania.

Francji. Paryż stał się w czasach klasycyzmu *^lolin,sl>*i- za sprawą cyklicznych cocertow oraz dzięki założonemu w 1795 Kon-wmatonum. Ważni skrzypkowie:

Oażolety;

PIERRE GAYINIES (1728-1800), od 1796

Vto&-quatre mattoóes

riw/Jm służą jako wzorcowe etiudy;

¹ B vicym (zoh wyżej), cieszył się powodzc-mcm od czasu swych występów podczas Con-ttrts w sezonie 1782/1783;

PRODE( 1774-1830). uczeń VIOTTIEGO. 24 kaprysy we wszystkich tonacjach;

R- KREUTZER (1766-1831), w Wersalu i Konserwatorium. dawne podręczniki Methode de riofoe (1803. wraz z RODEM i BAILLO-TEM). 40 Etudes ou Caprices (ok. 1807); B£ETHOVEN dedykował mu sonatę op. 47, zwaną odtąd Kreutzerowską.

Wynaleoenic smyczka TOURTE’ A (s. 40, rys, B)

- ważne dla rozwoju nowoczesnej wiolinistyki -pozwoliło osiągnąć bieglcjszą technikę smyczkowania.

Niemcy, Austria: W XVIII w. przybyli na Zachód ikraypkowie czescy. m.in. FRANZ BENDA (1709-1786, brat GEORGA, twórcy singspidi), od 1733 w kapeli FRYDERYKA ^ELKJE-GOwRupinici Berlinie; JOHANN STAMIIZ, Mannheim (a 415), i synowie CARL i AN I ON. W^^uI^OPGLD MO^Twydalpod-

roanikMrsuch einer GrimdUchen Ijrinsdndc 07^2 opisem starszej, w!, techniki skra, (TAR-

TINI, LOCATELLI).

Khtm'v/n) / muzyka kamer a lnu I / skrzypce, wiolonczela 405

I itwory skrzypcowe .1. Haydna są liczne: Sonaty I na skra. i fort.; duety na 2 skra., skra. i altówkę lub skra. i wiol.; tria na 2 skra. i wiol. i in.

W. A. Mozart już w latach 1762-1766 skomponował 16 sonat na skra. i klawesyn, KV 6-21 (to jego pierwsze dzielą, wydane drukiem jako op /.Paryż 1764), z dominującą partią klawesynu. LEOPOLD MOZART towarzyszył synowi, grając na skrzypcach, zgodnie z ówczesnym zwyczajem. Są to właściwie sonaty fort. ze skra. ad Uh: Sonates pour le c/awdn qulpvuvcnt sejoucraxec Taccom-pagnernent de vlolon (w przypadku op 111 nawet ze skizypcumi lub fletem i wiolonczelą ad Uh, rys. A), typowe są sonaty HOLLMANDELA op 6 na fortepian i skrzypce ad 1ih (1782) i op 9 na skrzypce tmtgĆi1787). W1778 w Mannheimie Mozart dedykował elektorowi Palatynatu 6 Sonates pour le ctovecto ouforió piano avec accompagne-ment tf im \lolon (KV 301-306).

Skraypce często zdwąjają colla parte partie prawej ręki fortepianu lub akompaniują jej w dolnych sekstach (rys. B, takt 30), bądź też uzupełniają akompaniament lewej ręki (takt 35), niekiedy instrumenty grają w duecie.

Gra w duecie i koncertowanie zyskują na znaczeniu w późniejszych sonatach Mozarta, tak jak skłonność do polifonii (KV 454,526). Mozart pisał też duety na skrzypce i altówkę (G-dur i B-dur, K V 423,424; 1783). mają one trzy części, tak jak sonaty na skrzypce i fortepian.

Becthoum skomponował IG sonat skrzypcowych.

przeznaczonych dla równoprawnych partnerów: op 12 (D, A, Es, 1797-1798), op 23 (a. 1800), op 24 (F. 180!.., Wfc«wifl").op30(A,c,G 1802), pp 47 (A, 1803. „Kreutzerowską'), op96(G 1812): Wolny wstęp do SonatyKreulzerowskiej'" rozpoczyna się wielkim solo skrzypiec, któremu odpowiada solowy fortepian: orkiestrowa pełnia brzmienia (rys. Q; na podobieństwo wielkiego koncertu (Beethoven),

Becthoven napisał też Duet z parą okularów ob-hligato na altówkę i wiol., c-moU (1798). Wiolonczela

Wiolonczela w 2. poi. XVIII w. wyzwoliła się z zadań generalbasowych i poczęła rozwijać się jako instrument solowy. Sławni wiolonczeliści:

LU IGI BOCCHERINI (1743-1805), Lukka. Madryt, liczne kompozycje, min. dla FRYDERYKA WILHELMA n w Berlinie;

JEAN LOUIS DUPORT (1749-1819). Paryż, m.in. podręcznik gry na wiolonczcU Essaisur le dolgłtf du dolonce/le et sur la conduite de Tarchct (1770);

JEAN PIERRE DUPORT (1741-1818). brat JEANA LOUISA, pierwszy wiolonczelista na berlińskim dworze

J P. D U PORTOWI są dedykowane Sonaty op 5. nr 12 BEETHOVENA, F-dur i g-moll 11796), Wiolonczela łączysię jeszcze po częśd z basem fortepianu, ale samodzielnie ornamentu je dźwięki irozwija autonomicznie swą partię (rys. D). BEETHOYEN pisał wariacje na wiol. i sonaty: op 69 A-dur (1807), op 102. nr 1-2, C-dur i D-dur (1815), ostatnia ma fugowany Imał.